مجله علوم پزشکی رازی

    مقدمه: اولین عمل اتصال مجدد یک دست کاملاً قطع شده با بازگشت عملکرد مفید آن در سال 1963 گزارش گردید. در خلال سالهای بعدی به علت پیشرفت در روشهای جراحی میکروواسکولر، میزان موفقیت نیز افزایش پیدا کرد. خلاصه‌ای از تجربیات حاصل از پیوند مجدد اندام در چین، سوییس و آمریکا در سال 1981 نشان داد که این بیماران بهبود عملی(Functional recovery) عالی، ، نتایج خوب و نیز نتایج نامطلوب تا ضعیف داشتند. هیچ کدام از اعمال پیوند در شانه با نتیجه عالی یا خوبی همراه نبوده‌اند. در صدمات قطع کننده(گیوتینی) میزان موفقیت عمل بیش‌تر از صدمات فشارنده و له‌کننده بوده و ضعیف‌ترین نتایج در صدمات ناشی از کنده‌شدگی(Avulsion) دیده می‌شود. معرفی بیمار: پسربچه 11 ساله‌ای به اورژانس بیمارستان خاتم‌الانبیاء(ص) دانشگاه علوم پزشکی زاهدان آورده شد. بیمار، هوشیار اما در حالت شوک ناشی از درد بود. این پسر بچه، فشار خون 50/80 میلیمتر جیوه و نبض 120 در دقیقه داشت و بسیار بی‌قرار بود. اندام فوقانی چپ بیمار از میانی بازو به طور کامل قطع شده بود. استامپ ناحیه آمپوتاسیون دارای خونریزی نسبی از انتهای عروق قطع شده و نیز آلودگی شدید با خاک و مواد روغنی بود، نسج نرم ناحیه آمپوتاسیون نیز به شدت حالت له‌شدگی(Crush) داشت. اندام قطع شده داخل یک کیسه نایلونی گذاشته شده بود و قطعات خرد شده یخ مستقیماً روی عضو ریخته شده بود. اندام قطع شده کاملاً روغنی و کثیف و نسج نرم محل قطع‌شدگی نیز به شدت له شده بود. در شرح حال کسب شده مشخص شد که کودک مبتلا به بیماری نسبتاً نادر کره ژیل دولاتورت بوده که تحت درمان متخصص روانپزشکی قرار داشت و رفتارهای ناهنجار و نیز کوپرولالی داشت. کودک نامبرده در راه مدرسه دست خود را وارد موتور روشن یک تراکتور پارک شده که جهت تولید برق در ساختمان‌های در حال احداث بکار می‌رفت، نموده بود که منجر به شکستگی استخوان بازوی راست و قطع کامل اندام فوقانی از ناحیه بازوی چپ شده بود. عمل پیوند مجدد در اطاق عمل توسط تیمهای جراحی، ارتوپدی و جراحی اعصاب صورت گرفت و پس از آن، پیگیری وضعیت پیوند بیمار ماهانه انجام شد. نتیجه‌گیری: هیچ کدام از اعمال پیوند مجدد در شانه با نتیجه عالی یا خوبی همراه نبوده‌اند. میزان عملکرد خوب در اتصال مجدد بالای آرنج، صفر تا 40% بوده است. در اتصال مجدد پروگزیمال ساعد، نتایج عالی تا خوب در صفر تا 70% موارد مشاهده می شود. نتیجه کار در اتصال مجدد دیستال ساعد به مراتب بهتر است و میزان موفقیت آن به 83-50% می‌رسد. در مورد مچ دست میزان موفقیت حدود 80%، در مورد کف دست 70-25%، در انگشت شست 90-32% و در قسمت‌های پروگزیمال به مفصل PIP(Proximal Interphalangeal) در انگشتان حدود 70% و در قسمت دیستال به مفصل PIP 100% است. در این بیمار پیوند عروقی بخوبی انجام شد و جهت پیوند اعصاب به مرکز مجهزتری ارجاع داده شد. صدمات با مکانیسم تیز، پیش‌آگهی بهتری نسبت به صدمات با مکانیسم کراش دارند. همچنین صدمات با مکانیسم کراش پیش‌آگهی بهتری نسبت به صدمات با مکانیسم کنده‌شدگی(Avulsion) دارند.