مجله علوم پزشکی رازی

زمینه و هدف: جنتامایسین یکی از آنتی بیوتیک­های آمینوگلیکوزیدی است که در درمان انواع عفونت­های باکتریایی استفاده می­شود. هدف از این مطالعه بررسی اثر عصاره سیاهدانه بر سمیت کبدی و میزان سطح سرمی آنزیم­های کبدی در موش­های صحرایی نر القا شده با جنتامایسین بود.
روش کار: در این مطالعه تجربی، 42 سر موش صحرایی نر از نژاد ویستار به 6 گروه  7 سری شامل: کنترل (2 میلی لیتر بر کیلوگرم سالین نرمال)، دریافت کننده جنتامایسین (جنتامایسین 80 میلی گرم بر کیلوگرم)، کنترل مثبت (عصاره سیاهدانه 400 میلی گرم بر کیلوگرم)، تیمار 1، 2 و 3 (جنتامایسین با دوز 80 میلی گرم بر کیلوگرم به علاوه عصاره سیاهدانه به ترتیب در دوزهای متفاوت 200، 400 و 800 میلی گرم بر کیلوگرم) تقسیم شدند. تزریق جنتامایسین به صورت درون صفاقی و به مدت 10 روز و پس از آن تجویز عصاره سیاهدانه به مدت 7 روز متوالی و به صورت درون صفاقی انجام گرفت. پس از پایان آزمایشات خونگیری مستقیم از قلب جهت تهیه سرم خون  و مطالعات بافتی کبد نیز انجام شد. داده ها با استفاده از آزمون آماری آنووا (آنالیز واریانس یک طرفه) و تست تعقیبی توکی تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: جنتامایسین باعث ایجاد نکروز و التهاب در بافت کبد و افزایش معنادار سطح سرمی آنزیم­های کبدی گردید (001/0 p<). درمان با عصاره سیاهدانه سبب کاهش معنادار سطح سرمی آنزیم­های کبدی در گروه­های تیمار در مقایسه با گروه دریافت­کننده جنتامایسین شد. بیشترین تأثیر معنادار را دوز بالای عصاره سیاهدانه ایجاد نمود (001/0 p<).
نتیجه‌گیری: جنتامایسین باعث ایجاد التهاب و نکروز در بافت کبد می شود. عصاره سیاهدانه به دلیل دارا بودن ترکیبات آنتی اکسیدانی و فلاونوئیدی می تواند اثر سمی ناشی از جنتامایسین را در کبد کاهش دهد.