مجله علوم پزشکی رازی

    زمینه و هدف: یکی از مشکلات عمده بیماران تحت همودیالیز مزمن، اختلالات خواب می‌باشد. در مطالعات پژوهشگران طی سالهای اخیر، ارتباط بین اختلالات خواب در این بیماران با افزایش سن، جنسیت مؤنث، شیفت صبح همودیالیز و افزایش طول مدت از شروع همودیالیز به اثبات رسیده است. همچنیـــن اختلالات خواب در ایــن بیماران با تشدید بیماری‌های قلبی ـ عروقی و احتمال عفونــت همــراه بــوده است. از طرفی پروسه‌های التهابی نقــش مهمی در عوارض حاصل از بیماری کلیوی در بیماران تحت همودیالیز مزمــن ایفا می‌کنند و یکــی از شاخصه‌های آنها، افزایــش پروتئین‌های فاز حاد و از آن جمله CRP (C-Reactive protein) می‌باشد که با تشدید آترواسکلروز، سوء تغذیه وابسته به پروتئین و مشکلات قلبی ـ عروقی همراه می‌باشد. هدف از این طرح تحقیقاتی، بررسی ارتباط بین سطح سرمی CRP و اختلالات خواب در بیماران تحت همودیالیز مزمن می‌باشد که در این رابطه تاکنون مطالعه‌ای در داخل و یا خارج ایران انجام نشده است. روش بررسی: این مطالعه مقطعی ـ تحلیلی(Analytical cross-sectional) بر روی 158 بیمار تحت همودیالیز مزمن تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی ایران که حداقل 6 ماه از شروع همودیالیزشان می‌گذشت و هفته‌ای 3 بار و هر بار بین 5/3 تا 4 ساعت همودیالیز می‌شدند، انجام گرفت. از این بیماران طبق پرسشنامه معتبر PSI(Modified post sleep inventory) سؤالاتی در زمینه اختلالات خواب به 3 فرم اختلال خواب در شروع به خواب رفتن، حین خوابیدن و موقع بیدار شدن از خواب، پرسیده شد و شدت این اختلالات نمره‌دهی گردید و همزمان از خون محیطی آنان جهت نمونه کمی CRP نمونه‌گیری گردید. اطلاعات بدست آمده توسط نرم‌افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: این مطالعه نشان داد که ارتباط آماری معنی‌داری بین سطح سرمی CRP و اختلالات خواب به طور کلی برقرار است(016/0=P و 191/0=rs) که با تفکیک جنسی در زنان، این ارتباط نسبت به مردان چشمگیرتر بود. همچنین سطح سرمی CRP در افرادی که مدت بیش از 48 ماه از همودیالیزشان می‌گذشت با اختلالات خواب ارتباط مستقیم داشت(001/0=P و 364/0=rs) و با فرم اختلال خواب در حین خوابیدن(PSI2) این بیماران نیز، رابطه معنی‌داری برقرار کرد(002/0=P و 249/0=rs)، در حالی که رده‌های سنی بیماران و فرمهای دیگر اختلالات خواب، ارتباط آماری معنی‌داری با CRP نداشتند. نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد با توجه به نتایج بدست آمده، پیشنهاد جهت معطوف کردن توجه پژوهشگران به امر درمان ضدالتهابی جهت مشکل اختلال خواب بیماران تحت همودیالیز مزمن، امری معقول و منطقی باشد.