مجله علوم پزشکی رازی

زمینه و هدف: در سال‌های اخیر استفاده از تست سطح سرمی آنتی ژن اختصاصی پروستات (Prostate Specific Antigen-PSA) برای تشخیص سرطان پروستات، سبب کاهش مرگ و میر ناشی از آن شده است. برخی عوامل با تأثیر بر سطح سرمی PSA سبب تاخیر در انجام بیوپسی پروستات و یا انجام غیر ضروری آن می‌شوند. برخی مطالعات اثر وزن بدن و نمایه توده بدنی Body Mass Index-BMI)) بر PSA را تایید کرده‌اند و برخی دیگر نظر متناقضی دارند. در مطالعه حاضر به بررسی ارتباط بین نمایه توده بدنی و PSA پرداخته شده است.

روش کار: در مطالعه مقطعی حاضر به بررسی 140 بیمار که با شکایت علائم ادراری به درمانگاه بیمارستان امام رضا (ع) دانشگاه علوم پزشکی مشهد مراجعه کرده بودند، پرداخته شد. بیمارانی که مبتلا به سرطان پروستات، پروستاتیت، عفونت ادراری مکرر، مصرف فیناستراید و سابقه جراحی پروستات بودند، از مطالعه خارج شدند. سپس اطلاعات مربوط به وزن، نمایه توده بدنی، حجم پروستات، PSA و Free PSA این بیماران جمع آوری شد و به دو گروه با نمایه توده بدنی کمتر از 27 (گروه الف) و مساوی و بیشتر از 27 (گروه ب) تقسیم شدند و سپس با کمک آزمون T-test و همبستگی و با کمک نرم افزار SPSS 15 آنالیز شدند.

یافته‌ها: میانگین سنی افراد 98/9 ± 6/63 سال بود. در دو گروه مطالعه سن، حجم پروستات و Free PSA تفاوت معناداری نداشت. اما میانگین PSA در گروه BMI کمتر از 27 (41/3 ± 9/3) و در گروه با BMI بالای 27 (31/2 ± 7/2) بود که تفاوت معنادار داشت (p=0.04). همچنین بین PSA و BMI همبستگی معنی دار معکوس موجود بود (p=0.04 , R=-0.175).

نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر نشان داد که با افزایش نمایه توده بدنی، PSA بیماران کاهش می یابد . اما نمایه توده بدنی بر PSA Free اثری ندارد و نسبت میان PSA آزاد به توتال در بیماران چاق افزایش می یابد و می‌تواند سبب تأخیر در تشخیص سرطان پروستات شود. نتیجه مطالعه حاضر می‌تواند به تعیین Cut point های مختلف بر اساس نمایه توده بدنی برای انجام بیوپسی پروستات با کمک مطالعات بزرگ تر در آینده کمک کند.