مجله علوم پزشکی رازی

زمینه و هدف: 40% تا 100% درصد بیماران مبتلا به سرطان تحت درمان کموتراپی ممکن است دچار موکوزیت دهانی شوند. اندازه گیری دمای بدن برای تشخیص تب در بیماران مبتلا به سرطان بسیار با اهمیت است زیرا تشخیص تب در بیماران سرطانی  به خصوص مبتلایان به نوتروپنی، به معنای شروع آنتی بیوتیک و تغییر در مسیر درمان می باشد. این در حالی است که روش متدوال در اندازه گیری دمای بدن نیز روش دهانی است و ممکن است موکوزیت دهانی بتواند در دمای اندازه گیری شده به روش دهانی اختلال ایجاد کند. با توجه به اهمیت تشخیص صحیح تب و احتمال بالای وجود موکوزیت دهانی در این بیماران؛ هدف از مطالعه حاضر بررسی مقایسه ای درجه حرارت بدن به روش های مختلف دهانی، آگزیلاری و تیمپانیک در بیماران مبتلا به سرطان تحت درمان کموتراپی، با و بدون موکوزیت دهانی در بیمارستان حضرت سید الشهدا (ع) اصفهان در سال 90-1389 می باشد.

روش کار: مطالعه مورد نظر از نوع مقطعی (cross sectional) می باشد که در سال 90-1389 و بر روی بیماران مبتلا به سرطان تحت درمان کموتراپی، با و بدون موکوزیت دهانی بستری در بیمارستان حضرت سید الشهدا (ع) اصفهان انجام گرفت. نمونه گیری به روش غیر تصادفی آسان انجام شد. انحراف معیار با توجه به این که دمای بدن طبیعی 4/0± 8/36 درجه سانتی گراد در نظر گرفته شد، محاسبه گردید و بر اساس فرمول محاسبه حجم نمونه در نهایت 164 بیمار سرپایی و بستری که تحت درمان شیمی درمانی یا رادیوتراپی و شیمی درمانی همزمان قرار داشتند، بعد از کسب رضایت نامه کتبی از نظر دهانی معاینه شدند و با توجه به یافته ها در دو گروه 82 نفری با موکوزیت (گروه الف) و بدون موکوزیت دهانی (گروه ب) قرار گرفتند و سپس درجه حرارت بدن از سه ناحیه دهان، آگزیلا و تیمپانیک در هر گروه اندازه گیری و ثبت شد.

یافته ها: در گروه بیماران مبتلا به موکوزیت دهانی دمای اندازه گیری شده در هر سه روش دهانی، آگزیلاری و تیمپانیک نسبت به گروه بیماران بدون موکوزیت دهانی به شکل معناداری بالاتر بود. علاوه بر این در بررسی اثر موکوزیت دهانی بر روی دمای اندازه گیری شده از طریق دهان در بین بیماران گروه الف میانگین دمای اندازه گیری شده از طریق دهانی (37.10 درجه سانتی گراد) نسبت به میانگین دمای اندازه گیری شده از طریق آگزیلاری (85/36 درجه سانتی گراد) بالاتر بود و تفاوت معناداری داشت )25/0= δدرجه سانتی گراد، 000/0=p ) در حالی که نسبت به میانگین دمای گوش راست (10/37 درجه سانتی گراد)؛ )0= δدرجه سانتی گراد، 48/0=p ) و گوش چپ (11/37درجه سانتی گراد)؛ )01/0= δدرجه سانتی گراد، 46/0=p )  در همان گروه تفاوت معناداری نداشت. در گروه ب نیز تفاوت میانگین دمای دهانی (68/36 درجه سانتی گراد) نسبت به آگزیلاری (32/36 درجه سانتی گراد)؛ )35/0= δ درجه سانتی گراد، 000/0=p )  معنادار بود ولی در مقایسه با میانگین دمای گوش راست (74/36 درجه سانتی گراد)؛ )05/0= δدرجه سانتی گراد، 16/0=p ) و گوش چپ (70/36 درجه سانتی گراد)؛ )01/0= δدرجه سانتی گراد، 385/0=p ) معنادار نبود.

نتیجه‌گیری: بر اساس مطالعه انجام شده به نظر می رسد موکوزیت دهانی در بیماران مبتلا به سرطان مورد بررسی نمی تواند به عنوان یک عامل مهم مخدوش گر سبب اختلال در اندازه گیری دما از طریق دهان گردد. لذا، پیشنهاد شروع درمان مناسب در این گروه از بیماران بر اساس درجه حرارت اندازه‌گیری شده از طریق دهان نیز منطقی به نظر می رسد.