مجله علوم پزشکی رازی

زمینه و هدف: مخاط دهان افراد سیگاری و قلیانی جهت ایجاد تغییرات بدخیم مستعدتر است. لذا هدف مطالعه حاضر ارزیابی تأثیر سیگار و قلیان بر ویژگی‌های مورفومتری (Morphometry) مخاط طبیعی دهان می باشد.

روش کار: در این مطالعه کوهورت گذشته نگر، اسمیر سیتولوژی(Cytology) از 3 ناحیه مخاط باکال، طرفی زبان و کف دهان (سمت راست)، در 40 فرد سیگاری، 40 نفر قلیانی و 40 فرد سالم تهیه شده و به روش پاپانیکولائو (Papanicolaou method) رنگ آمیزی گردید. تغییرات کمی و کیفی اسمیرسیتولوژی (Cytological smear) در هر اسلاید بررسی شد. ارزیابی کمی با نرم افزار Motic plus2 و 50 سلول در هر اسلاید صورت گرفت. افراد در گروه‌ها از نظر سن و جنس یکسان سازی شدند.

یافته‌ها: افزایش اندازه هسته، نسبت اندازه هسته به سیتوپلاسم، Ferret ratio (نسبت قطر بزرگ به کوچک هسته) و کاهش اندازه سیتوپلاسم به ترتیب در نواحی زبان، مخاط باکال و کف دهان افراد سیگاری، قلیانی و سالم وجود داشت (001/0≥p). اختلاف آماری معنی داری از نظر درصد کاریورکسی Karyorrhexis))، هسته جند لوبه Multilobed nuclei)) و واکوئولیزاسیونVacuolization) ) سیتوپلاسم در مخاط دهان افراد سیگاری و قلیانی و سالم در نواحی مخاط باکال (8/0 p=)، زبان و کف دهان (9/0 =p) مشاهده نشد، اما درصد التهاب (001/0 >p) و کاندیدا (002/0 =p) در افراد سیگاری و قلیانی بیشتر ازسالم بود.

نتیجه‌گیری: سیگار و قلیان در ایجاد تغییرات کمی سیتومورفومتری (Cytomorphometry) مخاط دهان مؤثرند، اما تأثیر سیگار در این زمینه بیشتر از قلیان است.