مجله علوم پزشکی رازی

    زمینه و هدف: نوسکاپین، یک آلکالوئید فتالید ایزوکینولینی با اثرات شناخته شده ضد سرفه می‌باشد. در سال‌های اخیر بعضی اثرات فارماکولوژیکی دیگر به همراه کاربردهای بالقوه جدید بالینی برای این دارو پیشنهاد شده است. از آنجا که هیچ اطلاعاتی درباره اثرات قلبی-عروقی نوسکاپین در دست نیست، مطالعه حاضر به منظور بررسی اثرات قلبی-عروقی این دارو انجام گرفت.

روش کار: در یک مطالعه تجربی (Experimental)، تأثیر غلظت‌های بالارونده نوسکاپین بر تونوس عروقی در آئورت مجزای موش سفید صحرایی سالم و بر قدرت انقباض و تعداد ضربان قلب در دهلیز مجزای خوکچه هندی سالم در حمام بافت(Organ bath technique) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، در یک مطالعه مداخله‌ای (Interventional)، فشار خون سیستولیک موش‌های سفید صحرایی سالم پس از تزریق داخل صفاقی دوزهای مختلف نوسکاپین (5/0، 1، 2 و 3 میلی‌گرم بر کیلوگرم) با استفاده از کاف دمی  (Tail-cuff method)اندازه‌گیری شد. علاوه بر این، در یک کارآزمایی بالینی تصادفی شده، متقاطع، دو سو کور و کنترل شده با پلاسبو اثر دوزهای مرسوم ضد سرفه نوسکاپین (15 میلی‌گرم خوراکی، سه بار در روز) بر فشار خون و تعداد نبض 24 داوطلب سالم مورد ارزیابی قرار گرفت. برای مقایسه میانگین‌ها از آزمو ن‌های آماری Student's t-test و ANOVA استفاده گردید.

یافته‌ها: 1) غلظت‌های بالای نوسکاپین، حلقه‌های دارای آندوتلیوم آئورت را متسع کرد. پاسخ متسع کنندگی آئورت به نوسکاپین در حضور یک مهار‌کننده آنزیم سیکلواکسیژناز (ایندومتاسین ^5-10 مولار) و یا یک مهار‌کننده آنزیم نیتریک اکسید سنتاز (L-NMMA ^4-10 × 2 مولار) به طور معنی‌داری کاهش یافت. 2) قدرت انقباض دهلیز با غلظت‌های بالارونده نوسکاپین (به خصوص در غلظت‌های بالاتر) افزایش یافت، درحالی‌که تعداد ضربان خودبخودی با همین غلظت‌ها کاهش یافت. 3) فشار خون سیستولیک موش‌های سفید صحرایی سالم به دنبال تزریق داخل صفاقی دوزهای مختلف نوسکاپین تغییری نکرد. 4) دوز ضد سرفه نوسکاپین بر روی فشار خون و تعداد نبض داوطلبین سالم در وضعیت نشسته و خوابیده تأثیری نداشت.

نتیجه‌گیری: غلظت‌های بالای نوسکاپین باعث وازودیلاتاسیون مستقیم آئورت مجزای موش صحرایی شد. حداقل بخشی از این اتساع وابسته به مسیر نیتریک اکساید و نیز مسیر سیکلواکسیژناز بود. همچنین، غلظت‌های بالای نوسکاپین اثرات اینوتروپیک مثبت و کرونوتروپیک منفی در دهلیز مجزای خوکچه هندی ایجاد کرد. علاوه بر این، نوسکاپین بر فشار خون حیوانات یا داوطلبین سالم تأثیری نداشت، اگرچه مطالعه اثر دارو بر فشار خون در شرایط پاتولوژیک مانند پرفشاری خون در مطالعات آتی ضروری به نظر می‌رسد.