مجله علوم پزشکی رازی

    زمینه و هدف: مطالعات نشان داده است که افزودن کلونیدین تزریقی به لیدوکایین در بی حسی موضعی داخل وریدی (IVRA) یا بلوک بییر در اعمال جراحی اندام فوقانی، می‌تواند موجب کاهش درد تورنیکه و بهبود نتیجه بی دردی گردد. با این حال هنوز نقش کلونیدین خوراکی مشخص نشده است. هدف از انجام این مطالعه مقایسه اثربخشی کلونیدین خوراکی در مقایسه با نوع وریدی اضافه شده به لیدوکایین در بلوک بییر می‌باشد.

روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت یک کارآزمایی بالینی تصادفی شده دو سو کور طراحی و اجرا شد. جمعیت مورد مطالعه شامل 60 بیمار کاندیدای انجام عمل جراحی اندام فوقانی با روش IVRA،با توجه به معیارهای ورود و خروج انتخاب و پس از کسب رضایت، وارد مطالعه شدند و به صورت تصادفی ساده در سه گروه کلونیدین خوراکی، کلونیدین تزریقی اضافه شده به لیدوکایین و لیدوکایین تنها قرار گرفتند. گروه لیدوکایین تنها، 41 میلی لیتر محلول حاوی 200 میلی‌گرم لیدوکایین جهت بلوک دریافت کردند. گروه کلونیدین وریدی(تزریقی)، 40 میلی لیتر محلول حاوی 200 میلی‌گرم(mg) لیدوکایین به همراه 1 میلی لیتر محلول حاوی کلونیدین تزریقی با دوز µg/kg 2 ( میکر گرم به ازای هر کیلوگرم) جهت بلوک دریافت کردند. گروه کلونیدین خوراکی، 41 میلی لیتر محلول حاوی 200 میلی‌گرم لیدوکایین جهت بلوک دریافت کردند و 5/1 ساعت قبل از آن نیز یک قرص 2 میلی‌گرمی کلونیدین به عنوان پیش دارو با مقدار کمی آب خورده بودند.دوگروه اول به عنوان پیش داروی خوراکی،پلاسبو دریافت کردند. زمان های خالی کردن تورنیکه پروگزیمال و پر کردن تورنیکه دیستال T1))، اولین درخواست مسکن برای درد حین عملT2)) و زمان اولین درخواست مسکن برای درد پس از عملT3)) به همراه میزان مصرف مسکن حین و پس از عمل ثبت شد. داده‌های به دست آمده با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS V. 13 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده‌های کمی به صورت میانگین و انحراف معیار و داده‌های کیفی به صورت فراوانی نمایش داده شده است. برای مقایسه داده‌های کیفی و کمی بین دو گروه در صورت تبعیت از توزیع نرمال به ترتیب از آزمون کای دو و در متغیرهای کمی از آزمون ANOVA و در صورت عدم تبعیت از آزمون‌های معادل نان پارامتریک استفاده شد. سطح معنی‌داری در این مطالعه در حد 05/0 در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: در مجموع در این مطالعه 60 بیمار در سه گروه 20 نفره کلونیدین خوراکی، کلونیدین وریدی و لیدوکایین تنها مورد مقایسه قرار گرفتند. سه گروه به لحاظ مشخصات دموگرافیک و مدت زمان انجام تکنیک اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشند. مدت زمان خالی کردن تورنیکه پروگزیمال و پر کردن تورنیکه دیستال در گروه کلونیدین وریدی به طور متوسط 5/10± 5/49 دقیقه بود که تقریباً دو برابر میانگین این زمان در گروه لیدوکایین تنها و یا کلونیدین خوراکی می‌باشد که به لحاظ آماری این اختلاف معنی‌داری می‌باشد (0001/0=p). اولین درخواست مسکن نیز در گروه کلونیدین وریدی به طور قابل ملاحظه‌ای دیرتر از گروه کنترل (لیدوکایین تنها) بود (01/0=p). اولین درخواست مسکن پس از عمل در گروه کلونیدین خوراکی به طور معنی داری از دو گروه کلونیدین وریدی و لیدوکایین تنها دیرتر بود و میزان مسکن کمتری مصرف شد (0001/0=p).

نتیجه گیری: در پایان می‌توان این گونه نتیجه‌گیری کرد که افزودن کلونیدین تزریقی به لیدوکایین در روش بلوک بییر یا IVRA می‌تواند درد تورنیکه را کاهش داده و نیاز به مسکن حین عمل را کاهش دهد، ولی اثرات کلونیدین خوراکی در کاهش درد پس از عمل جراحی، بارزتر از کلونیدین وریدی است.