مجله علوم پزشکی رازی

    زمینه و هدف: استئوتومی پروگزیمال تیبیا در بیمارانی که از استئوآرتریت کمپارتمان داخلی زانو رنج می‌برند، نتایج عالی و رضایت بخشی دارد؛ هر چند در 10 تا 50 درصد از افراد نتایج نامطلوبی نیز گزارش شده است. هدف از انجام این مطالعه، بررسی فاکتورهای احتمالی مؤثر در نتیجه جراحی برای شناخت بهتر مواردی است که با استئوتومی امید به بهبودی آن‌ها وجود دارد.

روش بررسی: این مطالعه گذشته‌نگر و از نوع مورد – شاهدی بوده. 57 عمل استئوتومی پروگزیمال تیبیا با روش گوه‌ای داخلی باز در 43 بیمار (16 مرد و 27 زن؛ میانگین سنی: 8/7±5/54 سال) طی سال‌های 1384 تا 1386 جهت درمان استئوآرتریت کمپارتمان داخلی زانو انجام شد. زمان پیگیری بیماران 5±25 ماه بوده است. عواملی از قبیل سن، جنس، سابقه اعمال جراحی اندام تحتانی، سابقه درد طولانی مدت زانو، چاقی، سیگار، پهن شدن فضای کمپارتمان داخلی، اگزوفیت استخوانی تیبیا، آسیب کامل غضروف تیبیا، تخریب منیسک داخلی، زاویه واروس بیش از 10 درجه، ناپایداری شدید لیگامان کولترال داخلی و صدمه همزمان ناشی از استئوآرتریت در کمپارتمان خارجی زانو پیش از عمل ارزیابی و ثبت شدند.

مقایسه وضعیت بیماران پیش و پس از عمل توسط تحلیل آماری امتیازات حاصل از معیارهای KOOS در بیماران واجد و فاقد این عوامل احتمالی مؤثر صورت گرفت.  با استفاده از آزمون‌های آماری One-way ANOVA، Independent samples t-test وMann–Whitney U-test  تفاوت نتیجه درمانی (حاصل از سیستم امتیاز دهی KOOS) بر اساس عوامل پیش بینی‌کننده احتمالی، در بیمارانی که تحت استئوتومی پروگزیمال تیبیا قرار گرفتند، به تفکیک مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت.

یافته‌ها: 8 مورد عارضه متعاقب جراحی دیده شد که فقط یک مورد آن نیازمند عمل مجدد بود و یک مورد هم به علت درد مداوم و شدید در خلال پیگیری‌ها نیاز به تعویض کامل مفصل پیدا کرد. میانگین زاویه اصلاح شده 4/3±8/8 درجه بوده و زمان جوش خوردن استئوتومی نیز 4/1±1/3 ماه بوده است. سابقه درد زانو بیش از 2 سال و استئوآرتریت همزمان کمپارتمان خارجی زانو در کنار بسیاری عوامل دیگر در بیماران دچار نتایج ضعیف عمل دیده شدند.

نتیجه‌گیری: انتخاب نادرست استئوتومی برای بیماری که نتایج پس از عمل وی نامطلوب خواهد بود، صرفاً هزینه بر بوده و درمان نهایی را به تأخیر می‌اندازد. عوامل متعدد مؤثر بر نتایج عمل استئوتومی در این مطالعه شناسایی و معرفی شدند که با توجه به آن‌ها می‌توان بیمارانی را که احتمال کسب نتایج ضعیفی دارند، مستقیماً تحت جراحی تعویض کامل مفصل زانو قرار داده و از صرف هزینه و تحمیل جراحی‌های متعدد جلوگیری کرد.