مجله علوم پزشکی رازی

زمینه و هدف: پژوهش‌های اخیر نشان داده‌‌اند که در بین عوامل روانشناختی، کیفیت خواب و خستگی مزمن نقش مهمی در پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبی- عروقی و گوارشی ایفا می‌کنند. بنابراین هدف پژوهش حاضر، پیش بینی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی و گوارشی از طریق کیفیت خواب و خستگی مزمن در نوبت‌کاران می باشد.

روش بررسی: تعداد 195 نوبت‌کار یک شرکت صنعتی با استفاده از فرمول کوکران و از طریق روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسشنامه‌های تحقیق را تکمیل نمودند. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه 18 ماده‌ای بیماری‌های جسمانی (با دوخرده مقیاس بیماری‌های قلبی- عروقی و بیماری‌های گوارشی)، پرسشنامه 11 ماده‌ای کیفیت خواب و پرسشنامه 10 ماده ای خستگی مزمن می باشد. برای توصیف متغیرهای پژوهش، از آمار توصیفی شامل میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر نمرات استفاده گردید. همچنین برای بررسی فرضیه های پژوهش، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی با روش مرحله ای مورد استفاده قرار گرفت.

یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان داد بین کیفیت خواب نوبت‌کاران با خطر ابتلا به بیماری‌های جسمانی و خرده مقیاس‌های آن رابطه ساده‌ی معنی داری وجود دارد (001/0< p، 430/0- =r). بین خستگی مزمن نوبت‌کاران با خطر ابتلا به بیماری های جسمانی و خرده مقیاس‌های آن رابطه  خطی معنی‌داری وجود دارد (001/0< p، 434/0=r). نتایج تحلیل رگرسیون خطی چندگانه با روش مرحله ای بیانگر این است که بین کیفیت خواب و خستگی مزمن نوبتکاران با خطر ابتلا به بیماری های جسمانی رابطه معنی داری وجود دارد (266/0R²=، 0001/0> p).

 نتیجه‌گیری: درمجموع، براساس این یافته‌ها می توان گفت، کیفیت خواب پایین و خستگی مزمن افراد نوبت کار، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی و گوارشی آنها را افزایش می‌دهد.