مجله علوم پزشکی رازی

زمینه و هدف: سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار (Sudden infant death syndrome or SIDS)، یک سندرم ایدیوپاتیک است که منجر به مرگ ناگهانی و غیرمنتظره در نوزادان با سن کمتر از یک سال (12 ماه) می‌شود. میزان شیوع آن 7/0 در هر 1000 تولد زنده می‌باشد. این نوع مرگ تجربه بسیار تلخ و غم‌انگیزی برای خانواده است. برای این سندرم ایدیوپاتیک ریسک فاکتورهای مختلفی (مربوط به والدین، نوزاد، شرایط محیط خواب نوزاد) شناسایی شده است. با توجه به این‌که آمار و اطلاعات دقیقی در رابطه با SIDS و عوامل خطر آن در کشور ایران موجود نمی‌باشد این مطالعه با هدف شناسایی و بررسی فراوانی و تحلیل عوامل خطر SIDS در شیرخواران شهر قم انجام شد.

روش کار: در این مطالعه توصیفی تحلیلی مقطعی 1021 شیرخوار 12-1 ماهه از مراکز بهداشتی درمانی شهر قم در سال 1393 به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته بررسی عوامل خطر SIDS در سه بخش ویژگی‌های مربوط به والدین (8 آیتم)، شیرخوار (9 آیتم) و محیط خواب شیرخوار (6 آیتم) بود. پایایی پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ 86/0 تعیین شد. پس از تعیین فراوانی عوامل خطر، نتایج حاصل از طریق مقایسه با سایر مطالعات مورد تحلیل قرار گرفت. اطلاعات توسط نرم‌افزار SPSS-18 و با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی با سطح معنی‌داری کمتر از 05/0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: 46 نفر (%5/4) از مادران دارای سن کمتر از 21 سال بودند. 491 نفر (%1/48) از نوزادان پسر بودند. از بین پدران، تعداد 92 نفر (9%) از آن‌ها در طی دوران بارداری نوزاد خود سیگار می‌کشیدند. تعداد 130 نفر (%7/12) از نوزادان در هنگان تولد وزنی کمتر از 5/2 کیلوگرم داشته‌اند. 942 نفر (%3/92) از نوزادان دارای اتاق‌خواب مشترک و 346 نفر (%7/35) دارای رختخواب مشترک به هنگام خواب بودند. وضعیت خواب شیرخوار به دمر و پهلو که از عوامل خطر شایع محسوب می‌شوند به ترتیب 154 نفر (%1/15) از نوزادان به‌صورت دمر و همچنین 402 نفر (%4/39) به‌صورت خوابیده به پهلو می‌خوابیدند.

نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که بیشترین عامل خطر (3/92%) اتاق‌خواب مشترک بوده است. افزایش سطح آگاهی والدین با آموزش به خانواده و پزشکان مربوطه در مورد عوامل خطر و پیشگیری از آن لازم است. با توجه به تفاوت آماری برخی از عوامل خطر با سایر مطالعات و نبود اطلاعات کاملاً دقیق درباره این سندرم، مطالعات بیشتر برای شناسایی بهتر عوامل خطر و بروز SIDS در ایران و سایر مناطق دنیا توصیه می‌شود.