مجله علوم پزشکی رازی

زمینه و هدف: دیابت شیرین از شایع‌ترین بیماری‌های اندوکرین متابولیک بوده که با اختلال در متابولیسم کربوهیدرات، چربی و پروتئین همراه است. کاربرد روش سیتومورفومتری در ارزیابی تغییرات کمی و کیفی اپی تلیوم مخاط دهان ناشناخته مانده و در این زمینه در دیابتی ها مطالعه اندکی صورت گرفته است. لذا هدف مطالعه حاضر بررسی مقایسه ای اپی تلیوم مخاط دهان در افراد مبتلا به دیابت نوع I و II و افراد سالم می باشد.

روش کار: در این مطالعه مورد –شاهدی، اسمیر سیتولوژیازاپیتلیوم مخاط دهان (طرفی زبان و مخاط با کالسمتر است) در 24 فرد مبتلا به دیابت (9 مورد نوع I و 15 مورد نوع II) و 30 فرد سالم (15 نفر کنترل I و 15 نفر کنترل II) تهیه شده و به روش پاپانیکولائو رنگ آمیزی گردید. متوسط اندازه هسته، سیتوپلاسم و نسبت اندازه هسته به سیتوپلاسم در هر گروه با نرم افزار Motic plus2 اندازه گیری شد. همچنین ارزیابی کیفی اسلایدهای سیتولوژی در سه گروه، دیابتی نوع (II,I) و افراد سالم صورت گرفت.

یافته ها: کاهش اندازه هسته و سیتوپلاسم (001/0 >p) و افزایش نسبت اندازه هسته به سیتوپلاسم در نواحی مخاط باکال (001/0=p) و زبان (011/0p=) دیابتی ها نسبت به افراد سالم وجود داشت. اختلاف آماری معنی داری از نظر ویژگی های کمی سیتومورفومتری در افراد دیابت نوع I و II در ناحیه مخاط باکال (15/0 p=) و زبان (86/0p=) مشاهده نشد. از نظر اندازه هسته، سیتوپلاسم اختلاف آماری معنی داری در افراد دیابت I و کنترل I و نیز دیابت نوع II و کنترل II در ناحیه مخاط باکال و زبان وجود داشت (001/0p<). هسته دو یا چند لوبه، کاریورکسی، واکوئولیزاسیون سیتوپلاسم در دیابتی ها نسبت به افراد سالم بیشتر بود (001/p<).

نتیجه‌گیری: دیابت منجر به ایجاد تغییرات کمی و کیفی سیتومورفومتری مخاط دهان می شود، اما نوع دیابت بر این تغییرات مؤثر به نظر نمی رسد.