مجله علوم پزشکی رازی

  زمینه و هدف: عدم تشخیص به موقع بیماری‌های مادرزادی قلبی سیانوتیک و شدید ( critical ) که در بدو تولد بدون علامت هستند یکی از علل مهم مرگ و‌ میر در نوزادان می‌باشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی حساسیت و ارزش تشخیصی پالس اکسی‌متری دست و پا در روز اول تولد برای کشف بیماری‌های قلبی مادرزادی سیانوتیک و شدید ( critical ) در نوزادان بدون علامت می‌باشد.

  روش کار : در این مطالعه مقطعی 1506 نوزاد ترم و سالم که در 6 ماهه اول سال 1385 در زایشگاه شبیه خوانی کاشان متولد شده بودند، تحت پالس اکسی‌متری دست و پا ی راست قرار گرفتند. در صورت 95% SPO ₂ < در دست یا پای راست، مجدداً 2 ساعت بعد پالس اکسی‌متری در دست و پای آن‌ها انجام شده و نهایتاً نوزادان با 95% SPO ₂ < در مرحله دوم، جهت انجام اکوکاردیوگرافی ارجاع شدند. نتایج به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش 11 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

  یافته‌ها : از 1506 نوزادی که در مرحله اول تحت پالس اکسی‌متری قرار گرفتند، 1406 نوزاد SPO₂≥95% در دست و پای راست داشتند (میانگین20/2 ± 12/97% در دست و میانگین 13/2 ± 9/96% در پا) و 100 نوزاد 95% SPO₂< در دست و پای راست داشتند (میانگین 17/3 ± 35/93% در دست و01/3 ± 41/92% درپا) که در هر دو گروه میانگین SPO₂ در پای راست از میانگین آن در دست راست کمتر بود. از 100 نوزادی که 95% SPO₂< داشتند، برای بار دوم پالس اکسی‌متری انجام شد که نهایتاً 29 نوزادی که به طور پایدار 95% SPO₂< داشتند تحت اکوکاردیوگرافی قرار گرفتند. از این تعداد در 6 نوزادی که هیچ‌گونه علائم بالینی در هنگام معاینه فیزیکی نداشتند بیماری مادرزادی قلبی سیانوتیک و شدید ( critical )، که تعدادی از آن‌ها نیز وابسته به مجرای شریانی بودند (شیوع 4 در 1000 تولد زنده)، تشخیص داده شد. این بیماری‌ها عبارت بودند از: جابه‌جایی عروق بزرگ، تنه واحد شریانی، بازگشت غیر طبیعی وریدهای ریوی و تترالوژی فالوت از نوع شدید. ارتباط معناداری بین نتیجه اکوکاردیوگرافی با SPO₂ پای راست در نوزادان مبتلا به بیماری‌های مادرزادی قلبی وجود داشت ( 004/0 p= ).

  نتیجه گیری : با توجه به اهمیت تشخیص بیماری‌های مادرزادی قلبی می‌توان از پالسی اکسی‌متری علاوه بر معاینه فیزیکی برای تشخیص زودهنگام بیماری‌های مادرزادی قلبی سیانوتیک و شدید که در بدو تولد بدون علامت هستند، کمک گرفت. از ‌آنجایی که همواره میزان اشباع اکسیژن شریانی در هر دو مرحله پالس اکسی‌متری در اندام تحتانی کمتر از اندام فوقانی بود، به نظر می‌رسد می‌توان از همان ابتدا فقط اندام تحتانی را مورد پالس اکسی‌متری قرار داد و نیازی به پالس اکسی متری دست نمی‌باشد.