مجله علوم پزشکی رازی

    زمینه و هدف: ساکسنیل‌کولین، به دلیل مزایای متعدد(ارزان بودن، شروع سریع و عدم نیاز به داروهای آنتی‌کولین استراز جهت از بین بردن اثر شل کنندگی آن و ...) جهت تسهیل لوله‌گذاری داخل تراشه خصوصاً در بیماران سرپایی بسیار مناسب می‌باشد؛ با این وجود، این دارو دارای تعدادی عوارض نامطلوب مانند فاسیکولاسیون عضلات و میالژی بعد از عمل جراحی می‌باشد و این خود باعث بروز مشکلاتی برای بیماران بخصوص بیماران سرپایی می‌گردد. هدف از این مطالعه، بررسی و تعیین اثر لیدوکایین وآتراکوریوم به تنهایی و یا به همراه یکدیگر در پیشگیری میالژی بعد از عمل ناشی از ساکسنیل‌کولین در بیماران سرپایی بود. روش بررسی: در این بررسی که به صورت آینده‌نگر و علمی ـ کاربردی انجام شد، 80 بیمار در محدوده سنی 55-20 سال از بین بیمارانی که از نظر ASA(American society of Anesthesiology) در کلاس І و ІІ قرار داشتند و جهت اعمال جراحی کوچک و یا سرپایی و به صورت الکتیو در بیمارستان امام خمینی ارومیه پذیرش شده بودند، انتخاب شدند. بیماران به صورت تصادفی به یکی از چهار گروه درمانی تقسیم شدند: گروه اول، پیش‌دارو دریافت نکردند، گروه دوم، آتراکوریوم(3 میلی‌گرم)، گروه سوم، لیدوکایین(1 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم) و گروه چهارم، آتراکوریوم(3 میلی‌گرم) و لیدوکایین(1 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم) قبل از تزریق ساکسنیل کولین(5/1میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم) دریافت کردند. شیوع فاسیکولاسیون درحین القای بیهوشی، بررسی و شدت آن به وسیله Four-Point Rating Scale درجه‌بندی شد، همچنین شدت میالژی به وسیله Four-Point Rating Scale در ساعت‌های 4، 12 و 24 بعد از عمل، بررسی وتعیین گردید. برای هر بیمار، داده‌های جمع‌آوری شده که شامل مشخصات دموگرافیک(سن، جنس و طول مدت جراحی)، وجود فاسیکولاسیون و شدت آن، میالژی و شدت آن، زمان شروع میالژی، ارتباط فاسیکولاسیون و میالژی و میزان محدودیت فعالیت و نیاز به آنالژزی اضافی در گروه‌های مختلف بود، بررسی و اختلاف بین آ نها با square test-Chi وfisher’s -exact test، آنالیز و P value<0.05 با اهمیت تلقی شد. یافته‌ها: در هیچ یک از بیماران، عوارض ناشی از داروهای مورد مطالعه دیده نشد. شیوع و شدت فاسیکولاسیون در بیماران گروه 3 و1 نسبت به گروه 4 و2، بیش‌تر بود(30% و50% در مقابل 10% و10%)، البته ایــن اختــلاف تنها مابین گروه 2 و 1 (014/0P value=) و گروه 4 و1(014/0P value=) معنی‌دار بود، ولی این مقایسه بین سایر گروه‌ها معنی‌دار نبود، یعنی میزان فاسیکولاسیون به وسیله آتراکوریوم و لیدوکایین به همراه آتراکوریوم در مقایسه با ساکسنیل کولین بدون پیش‌دارو، کاهش چشمگیری داشت. در مورد میالژی، 70% بیماران دارای فاسیکولاسیون، دچار میالژی بعد از عمل شدند و در 30% مابقی، میالژی بعد از عمل ظاهر نشد. مقایسه گروه‌های دارویی از نظر بروز میالژی در بیماران نشان می‌دهد که شیوع و شدت میالژی در گروه 1و3(به ترتیب 40% و25%) بیش‌تر از گروه 2(5%) بود و این اختلاف مابین گروه 1و2معنی‌دار بود(021/0=P value) ولی ما بین گروه 1و3 معنی‌دار نبود(5/0=P value) و در گروه چهارم نیز هیچ موردی از میالژی دیده نشد. از نظر شدت میالژی تنها دو نوع خفیف و متوسط مشاهده شد که در گروه 3و1، هر دونوع و در گروه 2، تنها نوع خفیف بروز نمود ولی هیچ مورد شدیدی گزارش نشد. نتیجه‌گیری: این بررسی نشان می‌دهد که استفاده از آتراکوریوم به مقدار 3 میلی‌گرم و یا لیدوکایین با دوز 1 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن قبل از تزریق ساکسنیل کولین باعث کاهش فاسیکولاسیون و میالژی بعد از عمل می‌گردد، که در هر دو مورد، آتراکوریوم موثرتراز لیدوکایین می‌باشد. همچنین این بررسی نشان می‌دهد، در صورتی که این دو با یکدیگر بکار روند باعث کاهش بیش‌تر فاسیکولاسیون شده و می‌توانند از میالژی پیشگیری نمایند.