مجله علوم پزشکی رازی

زمینه و هدف: درمانگران و پزشکان از دیرباز اثرات فراتر از دارو و درمان را مد نظر داشته‌اند. این اثرات که با نام دارونما (پلاسبو) شناخته می‌شوند محدود به درمان نبوده بلکه مطالعات کارآزمایی بالینی را هم تحت تاثیر قرار می‌دهند. طوری که اگر تمهیدات لازم انجام نشود تفسیر نتایج مطالعات کارآزمایی بالینی خالی از اشکال نخواهد بود. 
روش کار: اثرات پلاسبو با مدل‌های متعددی مانند مدل‌های محاسباتی، شرطی‌سازی، انتظار و ذهنیت قابل توضیح می‌باشند. پلاسبو از واسطه‌ها و مکانیسم‌های گوناگونی مانند مکانیسم‌های روانشناختی و نوروبیولوژی برای تاثیرگذاری استفاده می‌کند. 
یافته‌ها: اثرات پلاسبو در بیماری‌های مختلف مانند پارکینسون، درد، اسکلروز متعدد، افسردگی، سالمندی و در کودکان مورد بررسی قرار گرفته است. با این حال عوامل متدولوژیک متعددی مانند اثر هاثورن، بازگشت به میانگین، سوگیری‌های درمانگر و ناظر، نتایج مطالعات مربوط به اثر پلاسبو را می‌توانند مخدوش‌کنند. 
نتیجه‌گیری: عدم توجه به این عوامل باعث تفسیر نادرست نتایج مطالعات مربوط به اثر پلاسبو شده است. بنابراین آگاهی از اثرات پلاسبو و زیربنای بیولوژیک آنها و در نظر داشتن آنها در کارآزمایی‌های بالینی کمک ‌می‌کند تا ساختار بیولوژیک بدن انسان بهتر شناخته شده و نتیجه کارآزمایی‌های بالینی بهتر تفسیر شوند.