مجله علوم پزشکی رازی

    زمینه و هدف: امروزه اهمیت تشخیص صحیح و زودهنگام بیماری‌ها و پیشگیری از حوادث ناشی از امراض، بر کسی پوشیده نیست. یکی از را‌ه‌های صحیح پیشگیری، تشخیص زودرس بیماری‌ها است. در میان روشهای موثر و اقدامات صددرصد مفید، بررسی‌های سیتولوژیک قرار دارد. با آشنایی با تغییرات اولیه خصوصیات ریخت‌شناسی سلولها شاید بتوان قبل از آنکه بیماری اشکال بالینی خود را نشان دهد، آن را تشخیص داد و به درمان موثر اقدام نمود. در این مطالعه نتایج نمونه‌های سیتولوژی مایعات با نتایج سل بلاک آنها مقایسه شد تا مشخص گردد نمونه‌های سل بلاک تا چه حدی می‌توانند تکمیل کننده نتایج نمونه‌های سیتولوژی باشند. روش بررسی: در 300 بیمار که در سال 1382 به یک بیمارستان تهران مراجعه کرده و تحت آسپیراسیون و یا لاواژ قرار گرفته بودند، بررسی انجام شد. از نمونه‌های این بیماران، لامهای سیتولوژی و سل بلاک تهیه شد و نتایج در گروه‌ها با هم مقایسه شدند. سپس نمونه‌ها به 5 دستــه عمــده تقسیم شدند: 1- تغییرات التهابی 2- تغییرات بدخیم 3- تغییرات مشکوک(suspicious) 4- منفی از نظر بدخیمی(negative for malignancy) 5- Lymphocytic rich یافته‌ها: نمونه‌های سیتولوژی و سل بلاک مایعات مختلف بدن با هم مقایسه شدند. بیش‌ترین نمونه‌های دریافتی، شامل مایع پلور و پریتوئن بود. در درجه بعد شایع‌ترین نمونه‌های دریافتی، برونکوآلوئولار لاواژ و آسپیراسیون تیرویید بودند. 53% از جوابهای سیتولوژی و 2/54% از جوابهای سل بلاک، از نظر بدخیمی، منفی بودند. 9/31% از جوابهای سیتولوژی و 5/21% از جوابهای سل بلاک، نشان دهنده التهاب مزمن بودند. درصد جوابهای مشکوک(suspicious) در سیتولوژی، 3% و در سل بلاک، 2% بوده است. درصد جوابهای بدخیمی(malignancy) در سیتولوژی و سل بلاک، 4% بوده است. مابقی مربوط به جوابهای bloody، unsatisfactory و insufficient بــود کــه در شمــارش محســوب نگردید. در ضمن در مورد جوابهای بدخیمی، به عنوان gold-standard، از جواب بیوپســی استفــاده شــد که در مورد سیتولوژی، حساسیت، 5/54% و ویژگی آن 5/98%(00/0=Pv)، در مــورد سل بلاک، حساسیــت، 70% و ویژگــی آن 8/97% بــود(00/0=Pv). ارزش پیشگویــی مثبــت در سیتولــوژی (positive predictive value=PPV)، 60% و ارزش پیشگویی منفی(Negative predictive value=NPV)، 1/98% بوده است. ارزش پیشگویی مثبت در سل بلاک، 50% و ارزش پیشگویی منفی، 9/98% بوده است. در مورد پلورال افیوژن، ویژگی(specifity)، 99% و حساسیت(sensitivity)، 3/33% بوده است و Pvalue مربوط به آن 000/0 بوده است. در مورد جوابهای بدخیمی در سل بلاک، در پلورال افیوژن، حساسیت و ویژگی 100% بوده است و Pvalue آن 002/0 بوده است. ارزش پیشگویی مثبت و منفی در مورد سیتولوژی پلورال افیوژن به ترتیب 50% و 98% بوده و در مورد جواب سل بلاک، 40% و 100% بوده است. جوابهای مایع آسیت با جوابهای بیوپسی آنها مقایسه شد که در مورد سیتولوژی، حساسیت، 4/71% و ویژگی، 9/98% با pvalue 000/0 بوده است. PPV و NPV در مورد سیتولوژی آسیت به ترتیب 3/83% و 9/97% بوده است. در نهایت برای پی بردن به توافق سیتولوژی و سل بلاک از test of agreement استفاده شد و کاپای آن 977/0 محاسبه شد که نشانگر توافق مناسب است(000/0=pv). نتیجه‌گیری: بین جوابهای سیتولوژی و سل بلاک همخوانی مناسبی وجود داشت، اما در مورد جوابهای بدخیمی در سیتولوژی، ویژگی از حساسیت بالاتر بود؛ این به این معنا است که با بدست آوردن جواب مثبت در سیتولوژی می‌توان مطمئن بود که جواب بیوپسی، آن را تایید می‌کند ولی حساسیت این روش پایین بود چون بعضی از موارد بدخیمی در سیتولوژی، می‌تواند مورد اغماض قرار گیرد پس به دلیل موارد منفی کاذب بالای جواب سیتولوژی بخصوص در موارد جوابهای بدخیم باید از روشهای کامل‌تری مثل سل بلاک استفاده کرد.