مجله علوم پزشکی رازی

زمینه و هدف: امروزه آموزش الکترونیکی به بیماران به شکل آسان و گسترده و جذاب‌تر به همراه متن، صدا، تصویر و فیلم به صورت یک روش آموزشی نوین انجام می‌شود. ولی با وجود مزایای بی‌شمار اثر بخشی آموزش الکترونیک در خودمراقبتی بیماران، در عمل مشاهده می‌شود که در محیط‌های بالینی و حتی آموزشی، عملکرد افراد حرفه‌ ای در زمینه آموزش به بیمار مناسب نیست و به دلیل عدم آگاهی بیماران از نوع بیماری و فرآیند آن، باعث بستری شدن مکرر آن‌ها می‌شود. این مطالعه با هدف مرور مطالعات در زمینه ضرورت کاربرد یادگیری الکترونیکی و اثربخشی آن در خودمراقبتی بیماران انجام شد.

روش کار: مطالعه حاضر به صورت مروری- روایتی بود و جستجوی متون از پایگاه‌های اطلاعاتی Iranmedex، (Scientific Information Database SID, Irandoc ,Pubmed, Eric, google scholar, Magiran,) و کلمات کلیدی آموزش، اثر بخشی، الکترونیک، بیمار، خود مراقبتی و توسط دو نفر ارزیاب، در فاصله سال های 2000 تا 2015 انجام شد. از میان 87 مقاله، 24 مقاله معتبر و مرتبط موضوع، وارد مطالعه شدند.

یافته‌ها: آموزش به بیماران به منظور استقلال هر چه بیشتر آنان در خودمراقبتی و با هدف اصلی کمک به بیماران باید انجام شود. عوامل مرتبط با بیماران از جمله انتخاب مکان و زمان آموزش، انگیزه و آمادگی برای یادگیری، شرایط فرهنگی، وضعیت اقتصادی- اجتماعی، میزان پذیرش، میزان درک و تحصیلات، تعامل آسان با مراقبت کننده خود و عوامل مرتبط با سیستم آموزشی از جمله عملکرد نظام‌های مراقبتی، اختصاص تسهیلات لازم، نیروی انسانی مناسب و کارآزموده، اختصاص وقت و امکانات، لزوم شناسایی مخاطبان و نیازهای خاص آن‌ها، جذابیت بیشتر با استفاده از آموزش‌های ترکیبی و چند رسانه‌ای، در اثر بخشی این نوع آموزش مورد تاکید است. ولی عواملی مانند حمایت ناکافی و سن بالای بیماران، کم سوادی در کشورهای در حال توسعه، آموزش ناکافی و پیگیری‌های نامنظم از اثر بخشی این روش می‌کاهد.

نتیجه‌گیری: آموزش پرسنل بهداشتی برای آموزش الکترونیکی بیماران و طراحی آموزشی و فراهم سازی امکانات، برای ارتباط تعاملی با بیماران و آموزش به بیماران برای استفاده از سیستم آموزش الکترونیکی به همراه ارائه محتوا ضروری است.