مجله علوم پزشکی رازی

عفونت‌های حاد تنفسی ( ARI ) از علل مهم مرگ و میر در کودکان می‌باشد. در اغلب کشورها ARI بیشتر از بیماریهای حاد دیگر، از جمله اسهال و بیماریهای گرمسیری اتفاق می‌افتد. بر اساس تخمین سازمان بهداشت جهانی در سال 1990، ARI عامل 3/4 میلیون مرگ در کودکان بوده است که بطور عمده در ارتباط با پنومونی رخ داده است. نوع و شدت پنومونی به عوامل مختلفی از جمله سن، فصل، وضعیت ایمنی و عوامل محیطی بستگی دارد. پنومونی در اغلب موارد توسط میکروارگانیسمها ایجاد می‌شود اما عوامل غیرعفونی نیز می‌توانند در آن دخیل باشند که عبارتند از: آسپیراسیون غذا یا اسید معده، جسم خارجی، حساسیت و پنومونی ناشی از داروها. در یک مطالعه گذشته‌نگر، پرونده بیمارانی که با تشخیص اولیه پنومونی، طی سالهای 1369 تا 1372 بستری شده بودند، بررسی شد. 457 مورد با تشخیص اولیه پنومونی بستری شده بودند که تشخیص پنومونی براساس معاینه بالینی و نتیجه رادیوگرافی داده شده بود و در بعضی موارد کشت مثبت خون، ادرار و ترشحات راههای تنفسی به تشخیص کمک کرده بود. این بیماران از نظر سنی به 3 گروه، صفر تا 3 ماه، 4 ماه تا 5 سال و 6 تا 16 سال تقسیم شدند که 147 مورد در گروه اول، 266 مورد در گروه دوم و 44 مورد در گروه سوم قرار گرفتند.

از نظر جنس، 273 مورد مردو 184 مورد زن بودند. پنومونی مکرر در 30 مورد دیده شده بود که در 14 مورد علت آن شناخته نشد و در سایر موارد آسم، فلج مغزی، ریفلاکس گاسترو ازوفاژیال، جسم خارجی، آترزی مری، لوسمی لنفوبلاستیک حاد و تشنج علت پنومونی مکرر شناخته شدند.

علائم بالینی به ترتیب شیوع عبارت بودند از: سرفه، تب، افزایش تعداد تنفس، شیرنخوردن، استفراغ، بی‌حالی و سیانوز. میزان رشد برحسب نمودار رشد اندازه‌گیری شده بود که 75 % بیماران، درجاتی از FTT داشتند. 8/58 % درجه حرارت بالاتر از طبیعی و 1/80 % تاکی‌پنه داشتند.

از نظر علائم آزمایشگاهی، ESR در 66 % افزایش یافته بود. باندمی در 147 مورد و کشت مثبت در 78 مورد دیده شد که کشت خون در 24 مورد، کشت ادرار 24 مورد، کشت مایع مغزی ـ نخاعی 9 مورد و کشت ترشحات راههای تنفسی، چشم، گوش، پوستول و کشت مدفوع، کلاً 21 مورد، مثبت بود.در آنالیز گازهای خون شریانی، هیپوکسی و اسیدوز متابولیک مشاهده شد. رادیوگرافی قفسه سینه، در هر سه گروه سنی انفیلتراسیون منتشر را نشان داده بود. درمان آنتی‌بیوتیکی در 373 مورد انجام شده بود که در 7/95 % موارد کمتر یا مساوی 14 روز و در 3/4 % موارد بیشتر از 14 روز بود. مرگ ناشی از پنومونی در 31 مورد (7 % ) و در سنین کمتر از 3 ماه و مبتلایان به FTT اتفاق افتاده بود. از آنجائیکه عفونت تنفسی شدید در شیرخواران جوان کوچکتر از 3 ماه و افراد مبتلا به سوء‌تغذیه و FTT بیشتر اتفاق می‌افتد، لذا بهتر است هر چه زودتر آنتی‌بیوتیک مناسب شروع شود تا در موارد فوق از مرگ ومیر پنومونی، جلوگیری گردد.