مجله علوم پزشکی رازی

زمینه و هدف: میزان هموگلوبین گلیکوزیله یک شاخص مهم کنترل دراز مدت قند خون و یکی از شاخص‌های مهم در تحقیقات بالینی است. ارتباط مستقیمی بین میزان هموگلوبین گلیکوزیله و عوارض دیابت وجود دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر برنامه آموزشی ترکیبی مراقبت از پا مبتنی بر مدل بزنف برکنترل دیابت بیماران دیابتی نوع 2 طراحی و اجرا شد.

روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی از نوع آینده نگر بود که 164 بیمار واجد شرایط پس از انجام پیش آزمون با انجام تخصیص تصادفی درگروه مداخله و مقایسه (82 نفر در هر گروه) وارد مطالعه شدند. روش جمع آوری داده‌ها، بر اساس پرسش‌نامه محقق ساخته مبتنی بر مدل بزنف بود. قبل از مداخله آموزشی، اطلاعات دموگرافیک و مرتبط با سلامت و بیماری و چک لیست عملکرد از بیماران اخذ گردید. سپس افراد گروه مداخله، در برنامه آموزشی کنترل دیابت با استفاده از استراتژی آموزش ترکیبی شرکت نمودند. افراد گروه مقایسه آموزش رایج کلینیک را طبق روال قبل ادامه داده و به صورت جداگانه بدون تماس با گروه مداخله به تکمیل پرسش‌نامه‌ها و چک لیست، اقدام نمودند. اهداف برنامه آموزشی ترکیبی مراقبت از پا در این مطالعه با مفهوم کنترل دیابت با شاخص  HbA1cمورد بررسی قرار گرفت. پس آزمون در دو مرحله، 3 و 6 ماه بعد از مداخله آموزشی انجام گردید. داده‌ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 5/11و آزمون های آماری توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار گرفت. سطح معنی داری کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد.

یافته ها: متغیرهای دموگرافیک در دو گروه تفاوت معنی داری نداشتند (05/0p>). در گروه مداخله متغیر HbA1c از لحاظ آماری معنی دار بود (001/0p<)، اما در گروه مقایسه این تحلیل معنی دار نبود (18/0p=). همچنین گروه مداخله نسبت به گروه مقایسه عملکرد بهتری در خصوص انجام رفتارهای کنترل کننده قند خون، سه ماه و شش ماه بعد از آموزش داشت به طوری که میزان HbA1c از 27/2±69/8% قبل از آموزش به 42/1±50/7% سه ماه بعد و 34/1±44/7%، شش ماه بعد از آموزش رسید که تفاوت معنی داری نشان داد (001/0p<).

نتیجه گیری: نتایج مطالعه موید این مطلب است که اجرای برنامه آموزشی ترکیبی توانسته است کارایی بیماران در کنترل قند خون را افزایش داده و به طور مؤثر باعث کاهش میزان هموگلوبین گلیکوزیله در بیماران دیابتی نوع 2 گردد.