مجله علوم پزشکی رازی

با نگاهی به تاریخچه اعمال جراحی قلب، می‌توان دریافت که با گذشت زمان کیفیت و کمیت این اعمال رو به بهبود است. در این زمینه با بکارگیری Cardiopulmonary bypass ( CPB ) مرگ و میر بطور قابل توجهی کاهش یافته است. بعلت محدودیت اطلاعات موجود در این زمینه در کشور ایران، مطالعه‌ای با هدف جمع‌آوری اطلاعات در یکی از مهمترین مراکز جراحی قلب کودکان طراحی شد. در این مطالعه انواع اعمال جراحی قلب کودکان و مرگ و میر ناشی از آن طی مدت 10 سال بررسی شد. این مطالعه به روش توصیفی ـ گذشته‌نگر و با مراجعه به اطلاعات موجود در پرونده بیماران بستری در بخش مراقبتهای ویژه انجام شد. از حدود 7900 بیمار عمل شده طی مدت 10 سال، 1500 بیمار بعنوان نمونه و بطور تصادفی انتخاب شدند. اطلاعات مربوط به نوع عمل جراحی و مرگ و میر آنها از طریق تکمیل پرسشنامه جمع‌آوری و با استفاده از روشهای آمار توصیفی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. محدوده سنی بیماران مورد مطالعه از یک روز تا 18 سال متفاوت بود. از نظر شیوع جنسی، تفاوتی بین دو گروه مشاهده نشد. شصت درصد بیماران با استفاده CPB و 40% آنان بدون آن عمل شدند.

اعمال جراحی انجام شده شامل بستن مجرای سرخرگی بازمانده ( Patent Ductus Arteriosus, PDA ) (22%)، اصلاح کامل تترالوژی فالوت ( TOF ) (5/16%)، ایجاد شنت سیستمیک به پولمونری (5/12%)، بستن نقص دیواره بطنی ( VSD ) و نقص دیواره دهلیزی ( ASD ) (هر کدام 8%) و سایر ناهنجاریهای قلبی بود. مرگ و میر کلی بیماران در حدود 9/5% بود. با ملاحظه نتایج پژوهش مشخص می‌شود که تعداد اعمال جراحی مادرزادی قلب کودکان رو به افزایش است. بطوریکه در اواخر سالهای مورد مطالعه تعداد اعمال افزایشی معادل دو الی سه برابر سالهای مشابه داشته است. کیفیت اعمال جراحی قلب کودکان با گذشت زمان بهبود یافته است، بطوریکه اعمال جراحی پیچیده برای بیماران دچار ضایعات پیچیده مادرزادی قلبی از سال 1372 به بعد رو به افزایش است. مرگ و میر کودکانی که تحت اعمال جراحی قلب باز قرار گرفته‌اند با گذشت زمان، بهبود روشها و نیز افزایش تجربه تیم مراقبت کننده رو به کاهش است.