مجله علوم پزشکی رازی

  زمینه و هدف: اندومتریوز یک بیماری خوش‌خیم سیستم ژنیتال زنان است که اغلب در سنین باروری دیده می‌شود و به صورت وجود بافتی شبیه بافت اندومتر شامل غدد و بافت محافظ ) (Stroma بیرون از حفره‌ رحم تعریف می‌گردد. اندومتریوز به دو شکل لگنی و خارج لگنی یافت می‌شود. شایع‌ترین شکل خارج لگنی آن اندومتریوز جلدی می‌باشد که می‌تواند به صورت خود به خودی یا ثانویه به اعمال جراحی شکمی و لگنی در محل اسکار رخ دهد. اندومتریوز جدار شکم شایع‌ترین نوع اندومتریوز جلدی است که تشخیص آن نیز دشوار می‌باشد. هدف از این مطالعه، بررسی فراوانی موارد اندومتریوز جدار شکم در میان مبتلایان به اندومتریوز است.

  روش کار: در پژوهش مقطعی گذشته نگر حاضر، 323 بیمار مبتلا به اندومتریوز با تشخیص هیستوپاتولوژیک قطعی که طی سال‌های 1384 تا 1389 در بیمارستان‌های رسول اکرم ، شریعتی و آتیه بستری بودند، به روش سرشماری وارد مطالعه شدند . برخی فاکتورها از جمله سن بیماران، سابقه جراحی شکم و لگن، سابقه عمل سزارین و تعداد آن، تعداد زایمان‌های بیمار، محل اندومتریوز و تظاهرات بالینی آن با استفاده از اطلاعات ثبت شده در پرونده پزشکی بیماران مورد مطالعه قرار گرفتند. در انتها تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد.

  یافته‌ها: فراوانی اندومتریوز خارج لگنی 48 مورد (8/14 درصد) محاسبه شد (40 مورد اندومتریوز جدار شکم؛ 5 مورد اندومتریوز سرویکس؛ 1 مورد اندومتریوز واژن و 2 مورد اندومتریوز پرینه) . اندومتریوز جدار شکم در 3/12 درصد از موارد اندومتریوز مشاهده شد , به این صورت که فراوانی اندومتریوز در محل اسکار سزارین 38 مورد (7/11 درصد) و در محل ناف 2 مورد (6/0 درصد) بود . سابقه انجام سزارین در بیماران مبتلا به اندومتریوز جدار شکم بیشتر از سایر بیماران مبتلا به اندومتریوز بود (100 درصد در مقابل 6/24 درصد) (0001/0= p ). میانگین تعداد زایمان‌ها و نیز میانگین تعداد سزارین در بیماران مبتلا به اندومتریوز جدار شکم، به طور معناداری بیشتر از سایر بیماران بود (به ترتیب 002/0= p و 0001/0= p ). نازایی در بیماران مبتلا به اندومتریوز سایر محل‌ها به طور معناداری بیشتر از بیماران مبتلا به اندومتریوز جدار شکم بود (01/0= p ). هم چنین علامت غالب در بیماران مبتلا به اندومتریوز جدار شکم ، درد و تورم ناحیه‌ای ( Localized ) جدار شکم در محل اسکار جراحی با تشدید درد هنگام قاعدگی بود.

  نتیجه گیری: اندومتریوز جدار شکم به دو شکل اندومتریوز در محل اسکار جراحی و اندومتریوز نافی دیده می‌شود. شیوع اندومتریوز جدار شکم در میان سایر محل‌های اندومتریوز، 3/12 درصد بوده و تمامی این بیماران، سابقه انجام سزارین داشته‌اند. میانگین سنین شایع 34 سالگی می‌باشد و توجه به میزان شیوع، علایم غالب، سنین شایع، و سابقه سزارین در بیماران، در تسهیل تشخیص این بیماری کمک کننده خواهد بود.