مجله علوم پزشکی رازی

  سموم فسفردار آلی به میزان وسیعی در دفع آفات نباتی وهم به عنوان عوامل اعصاب در جنگهای شیمیایی مورد استعمال قرار گرفته اند. حشره کش های فسفردار بطور فراوان وارد کشور شده و متاسفانه اغلب بدون کنترل در دسترس افراد قرار می گیرند. بهمین دلیل مسمومیت حاد با این سموم بویژه نوع عمدی بسیار شایع بوده به نحوی که 250 نفر ( 8/21%)از مسمومین بستری بیمارستان امام رضا(ع) مشهد را در سال 1373 شامل گردیده است. سموم فسفردار آلی با مهار آنزیم کولین استراز موجب وقفه هیدرولیزاستیل کولین و در نتیجه احتباس این ماده در پایانه های عصبی می گردد که این خود باعث تحریک گیرنده های موسکارینی و نیکوتینی می شود. آثار تحریک گیرنده های موسکارینی با سولفات آتروپین و تحریک گیرنده های نیکوتینی با اکسیم ها مانند پرالیدوکسیم و ابیدوکسیم درمان می شود. با وجود تجویز و نوع پادزهر یاد شده مرگ و میر ناشی از سموم فسفردار آلی نسبتا زیاد( حدود 10%) گزارش شده است. در مورد اثر درمانی سولفات آتروپین در مسمومیت با سموم فسفردار آلی از قدیم اتفاق نظر وجود داشته است اما در خصوص میزان و نحوه تجویز این پادزهر از اوائل دهه هشتاد میلادی با توجه به تجربیات درمان مسمومین مشهد و تایید آن از سوی جامعه علمی بین المللی با تزریق مقادیر زیاد آتروپین تا حد مسمومیت خفیف از میزان مرگ و میر سموم فسفردار آلی کاسته شده است. اکسیم ها به عنوان فعال کننده آنزیم کولین استرازو کنترل آثار نیکوتینی مسمومست با حشره کش های فسفردار آلی مورد استفاده واقع شده اند. تجربیات بالینی در درمان مسمومیت با حشره کش های فسفردار آلی مسمومین مشهد و گزارش محققین از سری لانکا ( مجله لانست شماره 339 سال 1992 ) موید عدم تاثیر اکسیم ها در سیر بهبودی این مسمومیت می باشد. پرونده بالینی 317 بیمار مسموم با حشره کش های فسفر دار آلی که طی سالهای 73/1371 در بخش مسمومین بستری شده بودند مورد مطالعه قرار گرفت. در بیمارانی که اکسیم دریافت کرده بودند یک وابستگی  P ) و میزان مرگ و میر 01/0> r 625/0= P مثبت و معنی داری بین مقدار این دارو و طول دوره بستری (001/10> ) مشاهده گردید. این نتایج نشانگر اثرات سوء و عدم تاثیر درمانی اکسیم های در درمان مسمومیت r 718/0= حشره کش های فسفردار آلی می باشد. تایید نهایی این نتایج مستلزم انجام یک تحقیق آینده نگر کنترل شده بالینی می باشد که خوشبختانه در دست انجام است.