مجله علوم پزشکی رازی

    زمینه و هدف: از آنجائیکه جذب کوبالامین اغلب در سالمندان کاهش می‌یابد، کمبود ویتامین B12 یکی از مشکلات شایع در این افراد است. تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که میزان ناکافی ویتامین B12 ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های آترواسکلروتیک و نورودژنراتیو را افزایش دهد. در حال حاضر صاحبنظران متعدد تغذیه توصیه به مونیتورینگ وضعیت B12 در سالمندان و تعیین افراد در معرض خطر در مراحل اولیه می‌نمایند. هدف مطالعه حاضر، بررسی وضعیت B12، اسید فولیک و هموسیستئین و ارتباط آن‌ها با یکدیگر در سالمندان سالم تهرانی است.

روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت مقطعی بر روی سالمندان سالم انجام شد. تعداد 232 سالمند با محدوده سنی 65 تا 90 سال و میانگین 73 سال بر اساس ضوابط ورود به مطالعه انتخاب شدند و اطلاعات مورد لزوم، با انجام مصاحبه و معاینه و سطوح سرمی هموسیستئین، فولات و ویتامین B12، با نمونه‌گیری خون و انجام آزمایش‌های لازم، گردآوری شدند. برای مقایسه سطح متغیر‌های خونی نامبرده شده در زیر گروه‌ها، از آزمون
chi–square و Student’s t-test استفاده شد و عدد p کمتر از 05/0ارزشمند در نظر گرفته شد. اطلاعات با استفاده از نرم‌افزار SPSS 11.5 مورد تحلیل قرار گرفتند.

یافته‌ها: متغیرها در 232 سالمند شامل 102 مرد (44%) و 130 زن (56%) مورد ارزیابی قرار گرفتند. میانگین مقدار B12 سرم، 295 پیکوگرم در میلی‌لیتر با انحراف معیار 170 بود. 10% موارد، مقدار B12 کمتر از 119 و 18%، مقادیر کمتر از 160 پیکوگرم در میلی‌لیتر داشتند. کمبود B12 با افزایش سن تشدید می‌یافت (p=0. 000) و این کمبود با جنس ارتباطی نداشت (p=0. 85). مقدار میانگین فولات سرم 8 نانوگرم در میلی‌لیتر با انحراف معیار 9/4 بوده است و 5/9% افراد مقادیر فولات کمتر از نرمال داشتند که با سن (p=0. 06) و جنس (p=0. 31)ارتباطی معنی‌دار نداشته است. میانگین مقدار هموسیستئین (Hcy) 3/19 میکرومول در لیتر با انحراف معیار 1/7 بوده است. مقدار Hcy در 6/33% افراد، بالاتر از 20 و در 67% افراد، بالاتر از 15 میکرومول در لیتر بوده است ولی ارتباط معنی‌دار با افزایش سن در بین گروه‌های سالمند نداشته است (p=0. 23). 2/42% مردها و 7/27% زن‌ها مقادیر Hcy بالاتر از 15 میکرومول در لیتر داشته‌اند که با
p=0.005 از نظر آماری نیز معنی‌دار بوده است. بین مقدار هموسیستئین با ویتامین B12 ارتباط آماری معنی‌دار و معکوس وجود داشته است (r= - 0.33 و p=0.000). ارتباط آماری معنی‌دار و معکوسی نیز بین مقدار هموسیستئین و اسید فولیک در مطالعه حاضر وجود داشت (r= - 0.20 و p=0. 002).

نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که شیوع هیپرهموسیستئینمی و کمبود B12 و فولات در سالمندان تهرانی کمتر از کشورهای دیگر نیست و به نظر می‌رسد شیوع B12 به صورت کمبود عملی (functional) بیش از کشورهای غربی باشد، بنابراین پیشنهاد می‌شود که از ترکیبات مکمل بخصوص ویتامین‌های گروه B در سالمندان به صورت منظم به شکل داروئی یا در غذاهای تقویت شده استفاده گردد.