مجله علوم پزشکی رازی

    زمینه و هدف: نفخ شکم یکی از شکایات شایع گوارشی در افراد می‌باشد، بطوری که گفته می‌شود در حدود 20% از افراد در سنین 93-65 سالگی از اتساع شکم به دنبال نفخ رنج می‌برند. اقدامات درمانی گسترده و متنوعی همچون تجویز داروهای شیمیایی و تغییرات رژیم غذایی در جهت بهبود افراد مبتلا به نفخ صورت می‌گیرد که یکی از درمان‌های رایج، تجویز داروی دایمتیکون می‌باشد. از سوی دیگر اخیراً استفاده از داروهای گیاهی در درمان عارضه نفخ مورد توجه قرار گرفته است. از این رو مطالعه حاضر، به مقایسه اثرات داروی شیمیایی رایج(دایمتیکون) با یک داروی گیاهی از خانواده نعناع (کارمینت) در عارضه نفخ می‌پردازد.

  روش بررسی: این مطالعه به روش کارآزمایی بالینی تصادفی شده دو سو کور( Double blind randomized controlled clinical trial ) بر روی 82 نفر که از عارضه نفخ شکم رنج می‌بردند، انجام گرفت. برای این منظور و پس از تعیین معیارهای ورود و خروج، افراد به طور تصادفی در دو گروه درمانی A ، شامل 42 نفر تحت درمان با داروی گیاهی کارمینت( Carmint ) و گروه B ، شامل 40 نفر تحت درمان با داروی شیمیایی رایج دایمتیکون( Dimeticone )، طبق پروتکل درمانی مشخص به مدت 2 هفته قرار گرفتند. سپس هر یک از افراد مورد مطالعه در فواصل زمانی یک و 3 هفته پس از شروع درمان، با مصاحبه تلفنی مورد بررسی قرار می‌گرفتند و اطلاعاتی در مورد شکایات مرتبط با عارضه نفخ در هر بار تمــاس، از افـراد پـرسیده می‌شـد. نهـایتاّ متغـیرهای گـرد‌آوری شـده در فــرمهای جمــع‌آوری اطــلاعات، توسط نرم افزار آماری( version 13 ) SPSS مورد آنالیز قرار گرفتند و از آزمون­های آماری Chi² ، Paired t-Test ، Independent t-test ، Mann-Whitney u-test و Repeated Measurement استفاده شد.

  یافته‌ها: میانگین تغییرات وجود گاز در شکم(مقدار بهبودی)، پس از یک هفته از شروع درمان ـ بر اساس معیار اندازه‌گیری شده ـ در دو گروه A و B به ترتیب(08/1= SD )73/1 و(00/1= SD )15/1 واحد بود که این اختلاف بین دو گروه از نظر آماری معنی‌دار گزارش شد(019/0= P ). ضمناً میانگین تغییرات اتساع شکم(مقدار بهبودی) نیز پس از یک هفته از شروع درمان درگروه A (97/0= SD ، 21/1)، به طور معنی‌داری از گروه B (06/1= SD ، 73/0) بیش‌تر بود(01/0= P ). در حالی که پیگیری افراد پس از 3 هفته از شروع درمان و قطع پروتکل درمانی در دو گروه، نشان می‌داد که در اکثر موارد، اختلاف آماری معنی‌داری در عود شکایات در دو گروه A و B وجود نداشت.

  نتیجه‌گیری: داروهای گیاهی خانواده نعناع( Carminatives )، از قدیمی‌ترین درمان‌های گیاهی در افراد با شکایات گوارشی به شمار می‌روند. از سوی دیگر، داروی دایمتیکون نیز امروزه به طور گسترده‌ای در درمان عارضه نفخ شکم مورد استفاده قرار می‌گیرد، حال آن که برخی از مطالعات، اثربخشی دایمتیکون را در کاهش گاز شکم مورد سوال برده‌اند. نتایج مطالعه حاضر نیز نشان می‌دهد که اثرات درمانی کارمینت در بهبود شکایات نفخ شکم، بویژه در کوتاه مدت، از اثرات دایمتیکون بیش‌تر می‌باشد