مجله علوم پزشکی رازی

پیشگیری از عفونت هپاتیت ب در بیمارانی که همودیالیز می‌شوند از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است اما انجام این کار مهم، مشکلات اجرایی زیادی را به همراه دارد که از جمله آن می‌توان به کاهش اثربخشی واکسن هپاتیت ب در این بیماران و کاهش تیتر آنتی‌بادی( HbsAb ) به سطح غیر محافظت کننده پس از گذشت مدت زمان نامعلوم، اشاره کرد که این عوامل لزوم بررسی مکرر تیتر آنتی‌بادی در فاصله‌های زمانی مشخص (به عنوان مثال ۶ ماه) و تجویز مجدد واکسن در مواقع مورد نیاز را نشان می‌دهد. این مطالعه با هدف بررسی عوامل موثر بر اثربخشی واکسن هپاتیت ب در بیمارانی که همودیالیز می‌شوند صورت گرفت. این تحقیق مورد ـ شاهدی روی ۱۲۱ بیمار مراجعه کننده به بخش همودیالیز بیمارستان شهید هاشمی‌نژاد تهران انجام شد. ۶۴ نفر در گروه مورد(تیتر آنتی‌بادی کمتر از mIU/ml ۱۰) و ۵۷ نفر در گروه شاهد(تیتر آنتی‌بادی بیشتر یا مساوی mIU/ml ۱۰)، قرار گرفتند. یک پرسش‌نامه که شامل اطلاعات دموگرافیک، آزمایشگاهی، مدت زمان همودیالیز، سابقه بیماری دیابت و مصرف سیگار بود با استفاده از اطلاعات موجود در پرونده‌ها و همچنین پرسش از بیماران تکمیل گردید. سپس اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS۱۰ و ۶ EPI Info مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای آنالیز نتایج از شاخصهای فراوانی نسبی، میانگین، انحراف معیار و خطای معیار و همچنین از تستهای chi^۲ ، Levene ، Kolmogorov-Smirnov و t و ضریبهای همبستگی پیرسون و اسپیرمن و برای بررسی عوامل پیش‌گویی کننده از مدل Multiple Linear Regression استفاده شد. از ۱۲۱ بیمار مورد بررسی، ۵۶ نفر زن و ۶۵ نفر مرد بودند. فراوانی گروه خونی Rh مثبت در گروه مورد بطور معنی‌داری بیش از گروه شاهد(۰۱۰/۰= P و ۶۳/۲= odds ratio ) و فراوانی افراد سیگاری در گروه مورد بطور معنی‌داری کمتر از گروه شاهد بود(۰۳۱/۰= P و ۲۷/۰= odds ratio ). با توجه به نتایج به دست آمده افزایش وزن (۰۱۵/۰= P و ۲۲۵/۰-= r ) و سن (۰۰۶/۰= P و ۲۵۳/۰-= r ) بطور معنی‌داری سطح خونی آنتی‌بادی را در بیماران کاهش می‌داد و سن بیمار و Rh از جمله عوامل پیش‌گویی کننده تیتر آنتی‌بادی در مدل رگرسیونی بوده‌اند. سن بالا، سوء تغذیه و گروه خونی Rh مثبت از عوامل خطر کاهش اثربخشی واکسن هپاتیت ب در بیمارانی که همودیالیز می‌شوند، هستند. بنابراین در بیمارانی که این عوامل خطر وجود دارند مراقبتهای بیشتر و پیگیری دقیقتری در طول زمان مورد نیاز می‌باشد.

زمینه و هدف: هپاتیت B یک عفونت ویروسی است که در حال حاضر نیز به عنوان یک مشکل بهداشتیِ جهانی باقی مانده و سالانه حدود ۸۰۰۰۰۰ نفر را در دنیا به کام مرگ می‌فرستد. با توجه به تغییر الگوی انتقال آلودگی، آموزش در سطح جامعه و به خصوص آموزش افراد در معرض خطر می‌تواند در پیشگیری از بیماری موثر باشد. این مطالعه با هدف تعیین سطح آگاهی دانشجویان درباره هپاتیت B طراحی شده است.
روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی می‌باشد. جامعه‌ی مورد پژوهش تمامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران بودند که از بین آن‌ها ۳۰۰ نفر به شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند؛ که شامل ۱۶۲ دانشجوی دختر (۵۴%) و ۱۳۸ دانشجوی پسر (۴۶%) بودند. برای تجزیه تحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی، ضریب همبستگی دو دامنه پیرسون، آزمون‌های آماری آنالیز واریانس، آزمون تی مستقل یک دامنه استفاده شد.
یافته‌ها: یافته‌های مطالعه حاضر نشان داد که در جمعیت مورد مطالعه ۶۶ درصد افراد مورد مطالعه در آگاهی متوسط، ۱۰ درصد آگاهی کم و ۲۴ درصد آگاهی خوبی در مورد هپاتیت B داشتند. همچنین میزان آگاهی دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی به طور معنی داری از دانشجویان کارشناسی و دکترای حرفه ای بیشتر بود (۰۰۱/۰p<). سطح آگاهی با سن و وضعیت تاهل رابطه آماری معنی داری داشت، اما به طور کلی بین جنس و سطح آگاهی ارتباط معنی داری به دست نیامد.
نتیجه‌گیری: با توجه به این که تحقیق حاضر بر روی دانشجویان رشته‌های مختلف علوم پزشکی صورت گرفته و اکثریت آن‌ها نیز دارای آگاهی متوسطی در این زمینه بودند (۶۶% افراد)، نیاز به آموزش بیشتر در زمینه و همچنین در بین دانشجویان سایر رشته‌ها با توجه به اگاهی کمتر، احساس می‌شود.