زمینه و هدف: گیاهان دارویی از منابع طبیعی با ارزشی هستند که امروزه مورد توجه صنایع غذایی و دارویی قرار گرفته و به عنوان مواد اولیه برای تولید داروهای بدون عارضه برای انسان به شمار میروند. اسانس میخک دارای خواص آنتیاکسیدانی است که در پیشگیری از سرطان بسیار موثر است. نقش حلال در استخراج اسانس گیاهان دارویی بسیار مهم است. فرایند اولتراسوند یکی از ارزانترین روش برای استخراج عصاره ترکیبات گیاهان دارویی میباشد. به عنوان یک فرآیند غیرحرارتی، فراصوت یک روش استخراج ملایم است که از تخریب گرمایی عصاره جلوگیری میکند. از این رو هدف مطالعه استخراج و شناسایی عصاره میخک در اولتراسوند توسط GC/MS و اندازهگیری فعالیت آنتی اکسیدانی آن به روش تخریب رادیکالهای آزاد DPPHو مطالعه کاربردهای دارویی آن بود.
روش کار: عصاره گیاه میخک در حلالهای اتانول، آب، متانول، مخلوط اتانول و آب به روش اولتراسونیک استخراج شد. ترکیب عصاره با استفاده از کروماتوگرافی گازی شناسایی شد. مهمترین ترکیب شناسایی شده در ان اوژنول بود که بیش از ۸۵ درصد عصاره را تشکیل میدهد. مقدار اوژونول در حلالهای مختلف درصد متفاوتی داشته که بیشترین مقدار آن ۸۳/۱۷ درصد در حلال اب شناسایی شد که خاصیت درمانی فراوانی دارد. خواص آنتی اکسیدانی گیاه میخک با روش تخریب رادیکالهای آزاد ۲و۲ دیفنیل -۱-پیکریل هیدرازیل (DPPH) اندازه گیری شد.
یافتهها: بیشترین ماده شناسایی شده عصاره میخک ترکیب اوژنول بود که در حلال آب بازده بالایی داشته است. خواص آنتی اکسیدانی گیاه میخک با روش تخریب رادیکالهای آزاد اندازهگیری شد، با تهیه ۱۰، ۱۵، ۲۰، ۲۵، ۵۰، ۸۰ و ۹۰ میکرولیتر از نمونه عصاره تیمار ۹۰ میکرولیتر بیشترین مصرف DPPH را داشت که بهترین تیمار این آزمایش انتخاب شد و دارای خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی در مقایسه با تیمارهای بعدی داشت.
نتیجه‌گیری: فرایند اولتراسوند و استخراج عصاره گیاهان دارویی در دمای پایین به منظور حفظ ساختار ترکیبات دارویی و نقش حلال در بازده ترکیب استخراج شده اوژنول بسیار حائز اهمیت میباشد.
