مجله علوم پزشکی رازی

    زمینه و هدف: بیماری مولتیپــل اسکلروزیــس(Multiple sclerosis=MS)، یــک بیماری خود ایمن مزمن با اتیولوژی ناشناخته می‌باشد که سیستــم عصبــی مرکــزی را گرفتار می‌سازد. شیوع بیماری در مناطقــی کــه مصرف ویتامین D بالا است، کمتر می‌باشد. برخی مطالعات نشان می‌دهــد که مصرف ویتامین D۳ در جلوگیری از انسفالومیلیت خود ایمن تجربی (Experimental autoimmune encephalomyelitis=EAE)، در مدل حیوانی مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس، مؤثر است. چگونگی تاثیر این ویتامین در جلوگیری ازEAE ، مشخص نیست. ویتامین D۳ ممکــن اســت با تاثیر بر سطح نیتریک اکساید در جلوگیری از پیشرفــت بیمـاری مؤثر باشــد. بدین منظور، در این مطالعه اثر ویتامین D۳ بر روندEAE القا شده با پپتید MOG۳۵-۵۵ (Myelin oligodendrocyte gylcoprotein) و سطح نیتریک اکساید در موشهای نژاد C۵۷BL/۶ مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: موشهای نر نژاد C۵۷BL/۶ در دو گروه درمانی(هر گروه ۸ سر) با شرایط سنی و وزنی مشابه قرار گرفتند. گروه اول شامل موشهای مبتلا به EAE بود که تحت درمان با ویتامین D۳، به میزان ۵ میکروگرم بر حسب وزن ویتامین D۳ هر دو روز یک بار به صورت داخل صفاقی، از ۳ روز قبل تا ۱۹ روز پس از ایجاد بیماری، دریافت کردند و گروه دوم شامل موشهای مبتلا به EAE درمان نشده بود که تنها حلال ویتامین را با همان جدول زمانی دریافت نمودند. همچنین ۵ سر موش نر نژاد C۵۷BL/۶ با شرایط سنی و وزنی مشابه به عنوان گروه سالم در نظر گرفته شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که شدت علایم کلینیکی در موشهای تحت درمان با ویتامین D۳(۸/۰±۲/۳) در مقایسه با گروه درمان نشده(۴۴/۰±۳/۵) به طور معنی‌داری کمتر می‌باشد(۰۰۱/۰=p). همچنین در روز شروع حمله بیماری بین گروه تحت درمان با ویتامین D۳ و درمان نشده(به ترتیب روز ۱ ±۱۱و روز۱±۱۵پس از القای بیماری)، اختلاف قابل ملاحظه‌ای مشاهده شد. غلظت نیتریک اکساید در موشهای تحت درمان با ویتامین D۳ در مقایسه با گروه درمان نشده، کمتر بود(۰۰۸/۰=p) ولی با گروه سالم، تفاوتی را نشان نداد. نتیجه‌گیری: با توجه به نقش نیتریک اکساید در پاتوژنز بیماری، به نظر می‌رسد که ویتامین D۳ با مهار تولید نیتریک اکساید و تعدیل پاسخ‌های ایمنی می‌تواند باعث کاهش شدت بیماری و تاخیر حمله بیماری گردد؛ لذا ویتامین D۳ می‌تواند در درمان مولتیپل اسکلروزیس مفید باشد.

    زمینه و هدف: بیماری مولتیپل اسکلروزیس(MS=Multiple sclerosis)، شایع‌ترین بیماری دمیلیناتیو سیستم عصبی مرکزی و علت شایع ناتوانی در جوانان می‌باشد. تفاوت‌هایی که در سیر بالینــی، انواع کلینیکی، پراکندگی جغرافیایی، پاسخ‌دهی به درمان و شیوع جنسی بیماری دیده می‌شود، دال بر وجود نقش عوامل مختلف و چندگانه در بروز این بیماری می‌باشد. یکی از فاکتورهای مهم در سیر بیماری MS، شیوع جنسی آن و تغییراتی است که به موازات نوسانات هورمون‌های جنسی در شدت حملات و علایم بیماری دیده می‌شود. تمامی این شواهد بیانگر نقش احتمالی هورمون‌های جنسی در بیماری MS است. این مطالعه به منظور ارزیابی اثرات درمانی هورمون‌های جنسی در سیر نوع عودکننده- بهبودیابنده MS و مقایسه آن با درمان معمول با اینترفرون صورت گرفت. روش بررسی: مطالعه به روش هم گروهی(Cohort) انجام شد. برای این منظور، نهایتاً ۳۹ بیمار زن که بر اساس معیارهای مک دونالد مبتلا به Relapsing/Remitting MS(RRMS) بودند، در مدت ۳۲ ماه (از دی ماه ۱۳۸۰ تا مردادماه ۱۳۸۳) مورد مطالعه قرار گرفتند. بیماران در ۴ گروه قابل تقسیم بودند: گروه A، شامل ۱۱ بیمار که اینترفرون و هورمون جنسی را به صورت توام مصرف می‌کردند، گروه B، شامل ۱۲ بیمار که فقط اینترفرون مصرف می‌کردند، گروه C، شامل ۶ بیمار که فقط هورمون جنسی مصرف می‌کردند و گروه D(شاهد)، شامل ۱۰ بیمار که اینترفرون و هورمون جنسی مصرف نکردند. در ابتدا و انتهای مطالعه، میزان ناتوانی بیماران بر اساس جدول EDSS(Expanded disability status scale)، تعداد حملات و متغیرهای دموگرافیک در فرم‌های جمع‌آوری اطلاعات، ثبت و توسط نرم‌افزار آماری(version ۱۱,۵)SPSS آنالیز گردیدنــد. در آنالیــز داده‌هــا از شاخص‌های توصیفی و تستهای K.S، Paired T Test، Kruskal-Wallis، Mann-Whitney U و Correlation استفاده شد. یافته‌ها: میانگین سنی بیماران ۳۶/ ۲۸ سال(۳۶/۸ SD=) بود که ۹ نفر، مجرد و ۳۰ نفر، ازدواج کرده بودند. بیش‌ترین و کمترین میانگین تعداد حملات به ترتیب در گروه‌های D(۵/۲ حمله) و A(۳۶/۱ حمله) دیده شد. درآنالیز تحلیلی نیز ارتباط آماری معنی‌داری بین تعداد حملات و دریافت هورمون جنسی بدست آمد(۰۱۳/۰ P=). همچنین نتایج، نشان دهنده وجود اختلاف آماری معنی‌دار بین EDSS قبل و بعد از درمان(۰۰۰/۰ P= ) و نیز بین تغییرات EDSS با مصرف هورمون جنسی (۰۱۹/۰ P=) بود. این در حالی است که درمان با اینترفرون فقط با تعداد حملات ارتباط آماری معنی‌داری داشت(۰۳۳/۰ P=) و با تغییرات EDSS ارتباطی نداشت(۳۲/۰ P=). نتیجه‌گیری: مطالعات مختلف، نتایج متناقضی را در مورد اثرات هورمون درمانی بر سیر بیماری MS نشان داده‌اند. در صورتی که نتایج مطالعه حاضر، مطرح کننده نقش هورمون‌های جنسی در بیماری M‏S است و می‌توان گفت برقراری سطح بالای هورمون‌های جنسی بویژه استروژن(مانند زمان بارداری)، در کاهش حملات موثر است، ضمن آن که تجویز همزمان هورمون‌های جنسی و اینترفرون می‌تواند منجر به کاهش میزان ناتوانی و کاستن از تعداد حملات شود.

زمینه و هدف: بیماری مولتیپل اسکلروزیس شایع‌ترین بیماری ناتوان کننده عصبی و همچنین شایع‌ترین بیماری دمیلیزان سیستم عصبی مرکزی بوده، با این وجود عوامل مرتبط با آن به طور کامل مشخص نمی‌باشد. از سوی دیگر به نظر می‌رسد عفونت با هلیکوباکتر پیلوری در این بیماری نقش داشته. لذا، این مطالعه به بررسی ارتباط میان عفونت هلیکوباکتر پیلوری و مالتیپل اسکلروزیس پرداخته است.

روش کار: در طی یک مطالعه‌ی مقطعی-تحلیلی سن، جنس، فنوتیپ بیماری مولتیپل اسکلروزیس و تعیین میزان ناتوانی (براساس عدد EDSS) مشخص شد. همچنین آنتی بادی ضد هلیکوباکتر (IgA و IgG)  با تعیین تیتر آنتی بادی مشخص شد.

یافته ها: تعداد ۱۶۳ بیمار مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس وارد مطالعه شدند که دارای میانگین سنی ۳۲ سال با انحراف از معیار ۸ سال بودند. همچنین از مجموع ۱۶۳ بیمار، ۷۶ بیمار زن و ۸۷ بیمار نیز مرد بودند. در گروه کنترل از مجموع ۱۵۰ فرد وارد مطالعه شده، در ۱۱۰ نفر (۷۳%) تست هلیکوباکتر پیلوری مثبت و در ۴۰ نفر (۲۷%) تست منفی بود. میان ۲ گروه بیماران و کنترل از نظر میزان ابتلا به هلیکوباکتر پیلوری اختلاف آماری معناداری دیده شد (۰,۰۰۱(p<.

نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه‌ی حاضر عفونت با هلیکوباکتر پیلوری به عنوان یک عامل محافظت کننده در برابر بیماری مولتیپل اسکلروزیس بوده و عفونت با آن موجب کاهش میزان ناتوانی و ضایعات مغزی ناشی از آن می شود.

زمینه و هدف: بیماری مولتیپل اسکلروزیس (ام - اس) یک بیماری خود ایمنی، التهابی و مزمن است که به صورت ضایعات عصبی یا میلین تخریب شده در جسم سفید مغز، طناب نخاعی و اعصاب بینایی بروز می­کند. این بیماری نیز مانند سایر بیماری‌های خود ایمنی در میان خانم‌ها و در سنین جوانی شیوع بیشتری دارد به طوری که بیشترین افراد مبتلا به آن خانم­ها و جوانان می‌باشند. این بیماری در آقایان معمولاً در سنین بالاتر بروز پیدا می­کند و در مراحل پیشرفته تشخیص داده می­شود. از طرفی اصفهان یکی از مناطق پر خطر در زمینه­ی ابتلا به این بیماری گزارش شده است. در بسیاری از تحقیقات انجام شده ارتباط بین این بیماری با فلزاتی نظیر روی، مس و آهن بررسی شده است. محققان و پژوهشگران بیماری­های خاص، غلظت عناصر بدن این بیماران را با استفاده از نمونه های خونی یا مایع نخاعی پیگیری کرده­اند؛ لذا در این مطالعه سعی بر آن شد  تا با استفاده از نمونه­های خونی، ارتباط بین تعدادی از عناصر سنگین و این بیماری و نیز ارتباط برخی از عناصر شاخص موجود در منطقه اصفهان با این بیماری بررسی شود.

روش کار: جهت تعیین سطح عنصر سلنیوم خون بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس، از ۵۸ بیمار و با همکاری بخش ام - اس بیمارستان آیت الله کاشانی اصفهان و به شکل کاملاً تصادفی در مدت چهار هفته نمونه های خونی تهیه و توسط روش فعال سازی نوترونی و با استفاده از روش آماری SPSS و آزمون تی مورد بررسی قرار گرفتند. 

یافته‌ها: براساس نتایج به دست آمده در این تحقیق و همچنین دیگر پژوهش‌های انجام شده احتمال کمبود میزان سلنیوم در خون بیماران ام - ­اس نسبت به  میزان نرمال آن زیاد بود.

نتیجه‌‌گیری: هر گونه انحراف سلنیوم از میزان طبیعی می‌تواند یکی از عوامل مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس باشد یا حداقل ممکن است در اینکه یک بیمار چه نوع مولتیپل اسکلروزیس را دارد، نقش داشته باشد.

زمینه و هدف: بیماری مولتیپل اسکلروزیس (ام - اس) یک بیماری خود ایمنی، التهابی و مزمن است که به صورت ضایعات عصبی یا میلین تخریب شده در جسم سفید مغز، طناب نخاعی و اعصاب بینایی بروز می­کند. این بیماری نیز مانند سایر بیماری های خود ایمنی در میان خانم ها و در سنین جوانی شیوع بیشتری دارد به طوری که بیشترین افراد مبتلا به آن خانم­ها و جوانان می باشند. این بیماری در آقایان معمولاً در سنین بالاتر بروز پیدا می­کند و در مراحل پیشرفته تشخیص داده می­شود. از طرفی اصفهان یکی از مناطق پر خطر در زمینه­ی ابتلا به این بیماری گزارش شده است. در بسیاری از تحقیقات انجام شده ارتباط بین این بیماری با فلزاتی نظیر روی، مس و آهن بررسی شده است. محققان و پژوهشگران بیماری­های خاص، غلظت عناصر بدن این بیماران را با استفاده از نمونه های خونی یا مایع نخاعی پیگیری کرده­اند؛ لذا در این مطالعه سعی بر آن شد  تا با استفاده از نمونه­های خونی، ارتباط بین تعدادی از عناصر سنگین و این بیماری و نیز ارتباط برخی از عناصر شاخص موجود در منطقه اصفهان با این بیماری بررسی شود.

روش کار: جهت تعیین سطح عنصر سلنیوم خون بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس، از ۵۸ بیمار و با همکاری بخش ام - اس بیمارستان آیت الله کاشانی اصفهان و به شکل کاملاً تصادفی در مدت چهار هفته نمونه های خونی تهیه و توسط روش فعال سازی نوترونی و با استفاده از روش آماری SPSS و آزمون تی مورد بررسی قرار گرفتند. 

یافته ها: براساس نتایج به دست آمده در این تحقیق و همچنین دیگر پژوهش های انجام شده احتمال کمبود میزان سلنیوم در خون بیماران ام - ­اس نسبت به  میزان نرمال آن زیاد بود.

نتیجه گیری: هر گونه انحراف سلنیوم از میزان طبیعی می تواند یکی از عوامل مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس باشد یا حداقل ممکن است در اینکه یک بیمار چه نوع مولتیپل اسکلروزیس را دارد، نقش داشته باشد.

زمینه و هدف: مولتیپل اسکلروزیس (Multiple sclerosis) یک بیماری مزمن و ناتوان‌کننده سیستم عصبی مرکزی که میلین سیستم اعصاب مرکزی (مغز و نخاع) را تخریب می‌کند. شایع‌ترین عوارض این بیماری، دوبینی، لرزش، گرفتگی عضلات، عدم تعادل و اختلال در راه رفتن می‌باشد. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر هشت هفته تمرینات ثبات مرکزی و یوگا بر تعادل بیماران مبتلا به ام.اس می‌باشد.

روش کار: نمونه آماری تحقیق را ۳۶ نفر از زنان مبتلا به ام.اس (۲۵ تا ۴۰ سال) با سطح ناتوانی EDSS (Expanded Disability Status Scale) بین ۳ تا ۶ تشکیل دادند. بیماران به‌طور تصادفی هدفمند در ۳ گروه قرار گرفتند. ۱۲ بیمار در گروه تمرینات ثبات مرکزی (۲ جلسه در هفته، ۴۰-۳۰ دقیقه)، ۱۲ بیمار در گروه تمرینات یوگا (۳ جلسه در هفته و هر جلسه ۷۰-۶۰ دقیقه) و ۱۲ بیمار در گروه کنترل قرار گرفتند. بیماران برای هشت هفته به تمرینات پرداختند. تعادل بیماران قبل و بعد از هشت هفته تمرین مورد مطالعه آماری قرار گرفتند. به منظور تعیین نرمال بودن داده‌ها از آزمون کلوموگروف –اسمیرنوف و تعیین اختلاف درون‌گروهی و بین گروهی به ترتیب از آزمون تی همبسته و آنالیز واریانس یک‌طرفه و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. کلیه تجزیه و تحلیل‌ داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۶ و سطح معنی‌داری ۰۵/۰≥p انجام شد.

یافته‌ها: در انتهای مطالعه میزان تعادل بین پیش‌آزمون و پس‌آزمون در گروه تمرین یوگا هاتا (۷۵/۳۳ در مقابل ۰۸/۴۳) و گروه تمرین ثبات مرکزی (۳۷ در مقابل ۰۸/۴۵)، به‌طور معناداری بهبود یافت (۰۵/۰≥p)؛ اما بین دو گروه اختلاف آماری معنادار وجود نداشت (۰۵/۰≤p)

نتیجه‌گیری: تمرینات ثبات مرکزی و یوگا می‌تواند تعادل افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس را بهبود بخشد. از سوی دیگر، عدم تفاوت معنادار بین میزان تعادل دو گروه بعد از تمرین، حاکی از تأثیر یکسان هر دو نوع تمرین بر بهبود تعادل بیماران ام.اس است.

زمینه و هدف: درمان‌های متعددی برای کنترل بیماری مولتیپل اسکلروزیس (Multiple Sclerosis-MS) پیشنهاد شده است. در این میان داروی فینگولیمود اولین داروی خوراکی این بیماری است که از سال ۲۰۱۰ از سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تاییدیه گرفت و از مهرماه سال ۱۳۹۲ این دارو در ایران تولید می‌شود. لذا، هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر داروی فینگولیمود بر تعداد پلاک‌های مغز بیماران مبتلا به MS با استفاده از ارزیابی تصاویر MRI است.
روش کار: این مطالعه از نوع تحلیلی بود و تعداد پلاک‌های مغز ۶۴ بیمار که دارای MS شناخته شده بودند، با استفاده از MRI در ابتدا و پایان مطالعه (پس از طی ۱۲ ماه از مصرف دارو) مشخص شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری و نرم افزار SPSS ویرایش ۲۲ تجزیه و تحلیل گردید.
یافته‌ها: تعداد پلاک‌های فعال در MRI بیماران مبتلا به MS و همچنین تعداد پلاک‌های فعال به شکل رینگ بعد از مصرف داروی فینگولیمود افزایش معناداری یافت (۰۵/۰>p)؛ اما بین تعداد پلاک‌های فعال به شکل ندولر در MRI، قبل و بعد از مصرف داروی فینگولیمود تفاوت معناداری وجود نداشت (۰۵/۰p>).
نتیجه‌گیری: مصرف فینگولیمود با دوز ۵/۰ میلی‌گرم روزانه پس از طی ۱۲ ماه نمی‌تواند از زیاد شدن تعداد پلاک‌های فعال براساس MRI در بیماران MS جلوگیری نماید.
 

زمینه و هدف: مولتیپل اسکلروزیس (Multiple Sclerosis-MS) به‌عنوان یکی از بیماری‌های شایع نورولوژیکی در سیستم عصبی مرکزی اختلالات شناختی متعددی را به همراه دارد. هدف از این مطالعه بررسی و مقایسه سرعت پردازش اطلاعات در انواع رایج بالینی مولتیپل اسکلروزیس و مقایسه با افراد سالم بود.
روش کار: در این مطالعه مقطعی ۲۲ فرد سالم، ۲۱ فرد مبتلا مولتیپل اسکلروزیس عودکننده - فروکش‌کننده، ۸ فرد پیش‌رونده اولیه و ۲۱ فرد پیش‌رونده ثانویه بر اساس سن، جنس و میزان تحصیلات باهم جور شدند و با استفاده از نرم‌افزار طراحی‌شده The Deary-Liewald task در بخش سرعت عکس‌العمل بررسی شدند و با استفاده از آنالیز واریانس مورد تحلیل آماری و مقایسه قرار گرفتند.
یافته‌ها: مقایسه سرعت پردازش اطلاعات با استفاده از آنالیز واریانس نشان داد که حداقل بین دو گروه اختلاف وجود دارد (۰۵/۰>p). نتایج آزمون تعقیبی Tukey HSD جهت مقایسه گروه سالم با عودکننده-فروکش کننده تفاوت معناداری وجود نداشت (۰۵/۰<p). در مقایسه گروه سالم با پیش‌رونده اولیه و در مقایسه با گروه پیش‌رونده ثانویه تفاوت معنادار بین این گروه‌ها بود (۰۵/۰>p). در مقایسه سایر گروه‌های مولتیپل اسکلروزیس نیز تفاوت معناداری مشاهده نشد (۰۵/۰<p).
نتیجه‌گیری: گروه‌های پیش‌رونده مخصوصاً پیش‌رونده ثانویه سرعت پردازش اطلاعات حرکتی کندتری نسبت به افراد سالم و گروه‌های دیگر مولتیپل اسکلروزیس دارند و در مقایسه بین گروه‌های مولتیپل اسکلروزیس تفاوتی وجود ندارد.