مجله علوم پزشکی رازی

زمینه و هدف: از ویژگی‌های بارز یک مطالعه طولی این است که آزمودنی‌ها در طول زمان به طور مکرر اندازه‌گیری می‌شوند. در مقابل مطالعات طولی، مطالعات مقطعی قرار می‌گیرند که در آن ها برای هر آزمودنی فقط یک مشاهده به دست می‌آید. هدف اصلی این مطالعه، به کار بردن توابع مفصل برای مدل‌بندی وابستگی درون آزمودنی‌ها در طول زمان است.

 روش کار: در این مطالعه طولی از اطلاعات ثبت شده بیماران مبتلا به دیابت نوع دو در بیمارستان لولاگر تهران استفاده شد. اطلاعات بیمارانی که حداقل دو مرتبه طی سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ به بیمارستان مراجعه داشتند، ثبت شد. عوامل موثر بر قند خون ناشتای بیماران با مدل رگرسیون و بکار گیری توابع مفصل تعیین شد. انتخاب تابع مفصل با استفاده از نمودار p-p مانده‌های تابع مفصل صورت گرفت. برازش مدل به وسیله نرم افزار R انجام شد.

یافته‌ها: در این مطالعه فقط سه متغیر کمکی معنی دار بودند. متغیرهای سیگار کشیدن (۰۰۱/۰>p)، پیشینه خانوادگی (۰۰۱/۰>p) و مدت ابتلا به بیماری(۰۰۱/۰>p) اثر معنی دار مثبتی بر میزان قند خون داشتند. متغیر کمکی مدت ابتلا به بیماری با برآورد ضریب ۰۰۳/۰ ، نشان دهنده این بود که مقادیر مورد انتظار میزان قند خون ناشتا، به شرط ثابت ماندن سایر متغیرها ، با افزایش مدت ابتلا به بیماری در طول زمان افزایش می‌یابد. نتیجه گیری: علاوه بر تعیین عوامل خطر میزان قند خون ناشتا، نشان داده شد که استفاده از تابع مفصل یک روش مناسب برای تحلیل داده‌های طولی و مدل‌بندی همبستگی بین داده‌ها است

زمینه و هدف: اختلال رشد Failure to thrive:FTT))، تاخیر یا توقف در رشد کودک است و عدم رسیدگی به این اختلال باعث بروز عوارض جدی‌تری همچون افزایش مرگ و میر، کاهش یادگیری و معلولیت ذهنی، عاطفی یا جسمی می‌شود. در این مطالعه به بررسی عوامل موثر در بروز این اختلال پرداخته می‌شو.
روش کار: داده های این مطالعه طولی کودکان زیر ۲ سال مراجعه کننده به مراکز بهداشت تهران بودند که تعداد ۱۲۰۰ کودک با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه ای دومرحله‌ای و با توجه به معیارهای ورود به عنوان نمونه انتخاب شدند. پس از جمع آوری اطلاعات دو سال اول زندگی کودکان، عوامل موثر بر اختلال رشد با استفاده از نرم افزار و مدل رگرسیون چندسطحی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: عوامل ابتلا به اسهال، عفونت ادراری و تنفسی، دندان درآوردن، تغذیه، قطع شیر مادر و سایر بیماری‌ها تاثیر معناداری در ایجاد اختلال رشد کودک داشتند که از میان آنها بزرگ‌ترین مقدار نسبت بخت مربوط به عامل ابتلا به اسهال بود، به علاوه مولفه‌های تصادفی مدل مربوط به عرض از مبدا و زمان نیز معنادار شدند.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج، عوامل ارگانیک و غیر ارگانیک هر دو در بروز این نارسایی موثر هستند. با توجه به معناداری اثرات تصادفی مدل، عوامل شناخته شده به تنهایی برای پیش بینی اختلال رشد کودکان کافی نبوده و ویژگی‌های فردی کودکان و عوامل ژنتیکی و محیطی نیز در بروز اختلال رشد موثر است.
 

زمینه و هدف: نئوپلازی تروفوبلاستیک حاملگی (Gestational Trophoblastic Neoplasia )  فرم بدخیم بیماری‌های تروفوبلاستیک بارداری است که قابلیت متفاوتی در متاستاز و تهاجم موضعی دارد. به همین خاطر هدف از انجام این مطالعه، شناسایی یک نشانگر طولی کاربردی و مناسب با استفاده از مقادیر سرم گنادوتروپین جفتی انسان طی ۲۱ روز پس از تخلیه مول برای پیش بینی زودهنگام نئوپلازی تروفوبلاستیک حاملگی در زنان مبتلا به حاملگی مولار است.

روش کار: در مطالعه گذشته نگر حاضر از پرونده ۲۰۱ بیمار مبتلا به مول هیداتیفرم با توجه به نتایج پاتولوژی آن‌ها که از سال ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۲ به یکی از مراکز درمانی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مراجعه کرده اند، استفاده گردید. با استفاده از یک مدل اثرات تصادفی مشترک دو مرحله‌ای ارتباط بین اندازه‌های تکراری  هورمون  b-hCG (به صورت نشانگر طولی) و بروز ‌GTN مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تعیین توان مقادیر b-hCG برای پیش‌بینی GTN از منحنی راک در نرم افزار آماری R ورژن ۲,۱۵.۳ استفاده شد.

یافته‌‌ها: از میان ۲۰۱ بیمار، ۱۷۱ (۱/۸۵%) آن‌ها بهبود خود‌به‌خودی داشتند و باقی مانده افراد دچار بیماری GTN شدند (۹/۱۴%). رویکرد مدل‌بندی ما نشان داد که غلظت b-hCG به صورت اندازه‌های تکراری (در هفته‌های ۰، ۱، ۲، ۳) به طور صحیح می تواند ۶/۸۶% از بیماران مبتلا به GTN و ۸۳% از بیماران با بهبود خود به خودی را طبقه‌بندی کند. سطح زیر منحنی راک براورد شده برابر با ۲/۹۱% بود.

نتیجه‌گیری: یافته‌های ما نشان داد که اندازه گیری‌های تکراری غلظت β-hCG، دقت پیش بینی بالایی برای تشخیص زود هنگام GTN دارد. بنابراین، برای زنان که از حاملگی مولار رنج می‌برند، کنترل بر روند سه هفته‌ای از این نشانگر برای تشخیص زود هنگام این سرطان توصیه می‌شود.