مجله علوم پزشکی رازی

    زمینه و هدف: همراهی دیابت نوع ۲ و پوکی استخوان به علت شیوع بالای هر دو بیماری و مشابهت در سن بروز، مورد توجه بسیاری از محققان بوده است. ولی گزارش‌هایی درباره اثر دیابت نوع۲ بر میزان تراکم معدنی استخوان و استئوپوروز وجود دارد و تراکم استخوان بیماران دیابتی در مقایسه با افراد طبیعی به میزان‌های بالاتر، مساوی و پایین‌تر گزارش شده است. هدف از این مطالعه بررسی تراکم معدنی استخوان در بین بیماران یائسه مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌باشد.روش بررسی: این مطالعه به صورت مقطعی بر روی ۵۰ نفر بیمار دیابتی و ۵۰ نفر غیر دیابتی یائسه مراجعه‌کننده به مرکز سنجش تراکم استخوان میلاد بندرعباس انجام شد. سنجش تراکم استخوان در مناطق ستون مهره‌ها (مهره‌های دوم تا چهارم کمری) و لگن (گردن استخوان ران) با روش DXA (Dual energy X-ray Absorbsiometry) انجام شد. معیارهای خروج از مطالعه شامل ابتلاء به اختلالات هورمونی، غدد درون ریز و روماتولوژی، و نیز مصرف داروهای مداخله‌گر به‌ویژه استروئید بود و نفرات فوق به‌صورت تصادفی از بین افراد واجد شرایط انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون آماری t توسط نرم‌افزار minitab استفاده شد و ۰۵/۰ p< معنی‌دار تلقی گردید.

یافته‌ها: دو گروه مورد مطالعه از لحاظ سن، وزن، قد و شاخص توده بدن یکسان بودند و تنها سن یائسگی در گروه بیمار به‌طور معنی‌داری بالاتر از گروه کنترل بود (۸۹/۴±۲۶/۴۸ سال در مقابل ۷۵/۵±۲۰/۴۵ سال). میانگین تراکم معدنی استخوان در ناحیه گردن استخوان ران در گروه بیمار (مورد) (۷۳۲/۰ گرم در هر
سانتی‌متر مربع g/cm^۲) و شاهد (g/cm^۲ ۷۷۳/۰) اختلاف معنی‌داری نداشت (۱۶/۰=‌p). این مسأله در مورد ناحیه ستون مهره‌ها نیز صادق بود. (g/cm^۲ ۸۷۵/ ۰ در گروه مورد و g/cm^۲ ۸۷۶/۰ در گروه شاهد) (۹۷/۰=P). شیوع استئوپوروز و استئوپنی در گروه مورد و شاهد تفاوت آماری نداشت.

میانگین شاخص T-score در ناحیه گردن استخوان ران در گروه بیمار کمتر از گروه شاهد بود (۱۸‌/۲- در برابر ۸۳/۱-)، ولی این اختلاف معنی‌دار نبود ( ۱۶/۰=P). در مورد ناحیه ستون مهره‌ها نیز این مسأله صادق بود (۴/۱- در مقابل ۳۹/۱-، ۹۸/۰p=). شاخص score Z- در هر دو ناحیه نیز اختلافی بین دو گروه نشان نداد. سابقه شکستگی در افراد دو گروه یکسان بود. همچنین شاخص‌های T-score و Z-score در بیماران تحت درمان با انسولین و داروهای کاهنده قند خوراکی اختلافی را نشان نداد.

نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد که دیابت نوع ۲ ریسک فاکتور پوکی استخوان نباشد و سبب افزایش ریسک شکستگی نشود. بنابراین، بررسی تراکم معدنی استخوان به عنوان تست روتین جهت پیشگیری پوکی استخوان در این گروه پیشنهاد نمی‌شود.