فرزانه گرگانی، فرشته مجلسی، محمد کاظم مومنی، آذر طل، عباس رحیمی فروشانی،
جلد ۲۲، شماره ۱۴۱ - ( ۱۲-۱۳۹۴ )
زمینه و هدف: آنمی فقر آهن از شایعترین مشکلات دوران بارداری است که موجب زایمان زودرس، تولد نوزاد کم‌وزن، افزایش مرگ و میر جنینی، افزایش خونریزی بعد از زایمان و بروز زجر جنینی می‌گردد. این مطالعه با هدف بررسی فراوانی آنمی و عوامل مؤثر بر آن در زنان باردار تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در سال ۱۳۹۲ اجرا شد.
روش کار: این مطالعه به‌صورت توصیفی تحلیلی در ۱۱۹۴ مادر باردار انجام شد. از هر شهرستان تحت پوشش این دانشگاه ۳ مرکز بهداشتی درمانی که مادران باردار شهری و روستایی را پوشش می‌دادند، انتخاب و از هر مرکز با ۵۶ زن باردار تصادفی انتخاب شده، مصاحبه و پرسشنامه تکمیل گردید. میزان هموگلوبین با مراجعه به پرونده خانوار مادر و با استفاده از پرسشنامه که مشتمل بر ۴ بخش، دموگرافیک (۸ سؤال)، باروری (۲۲ سؤال) تغذیه و مصرف دخانیات (۷ سؤال) و آزمایشگاهی (۱ سؤال) بود جمع‌آوری شد. دادهها با نرم‌افزار (۱۹)SPSS و استفاده از آمار توصیفی - استنباطی (آزمون کای دو و رگرسیون لجستیک) تجزیه و تحلیل گردید. سطح معنی‌داری کمتر از ۰۵/۰ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: شیوع آنمی در استان ۶/۴۶% برآورد شد که دامنه آن بین ۲/۷۱- ۲/ ۲۲ درصد در شهرستان‌های مختلف متغیر بود که این شیوع بین شهرستان‌های تابعه (۰۰۱/۰ >p) و بین مناطق شهری و روستایی معنیدار بود (۰۰۷/۰ =p). بین شیوع آنمی و سطح تحصیلات مادر (۰۰۳/۰ =p)، انجام مراقبت‌های قبل از بارداری (۰۱۰/۰ =p)، روش پیشگیری از بارداری (۰۴۰/۰ =p)، مصرف گوشت قرمز (۰۱۰/۰ =p)، استعمال قلیان (۰۰۱/۰ = p)، مصرف مکمل در بارداری قبلی (۰۰۰۱/۰>p)، مصرف قرص آهن طی بارداری فعلی (۰۰۱/۰>p) و زمان مصرف چای (۰۰۵/۰ =p) تفاوت آماری معنی‌داری وجود داشت. نتایج آنالیز رگرسیون لجستیک نشان داد که محل سکونت (۰۰۳/۰ =p)، روش پیشگیری از بارداری (۰۳۰/۰ =p)، استعمال قلیان (۰۴۶/۰ =p) و زمان مصرف چای (۰۰۵/۰ =p) اثر معنی‌داری بر ابتلا به آنمی داشت. در این مطالعه سن بارداری و تعداد زایمان با وضعیت آنمی رابطه معنی‌داری نداشت.
نتیجه‌گیری: با عنایت به بیش از دو برابر بودن فراوانی آنمی مادران باردار این استان به نسبت میانگین کشوری که می‌تواند نتیجه محرومیت اقتصادی و فرهنگی باشد، ضرورت توجه به الگوی صحیح غذایی و مصرف منظم مکمل و قرص آهن، عدم استعمال قلیان و لزوم اجرای برنامه آهن یاری به‌صورت ویژه را در این منطقه نمایان می‌سازد.
