رومینا تجلی، بیوک تاجری، مریم بهرامی هیدجی، مرجان حسین زاده تقوایی، آزاده گودرزی،
جلد ۳۱، شماره ۱ - ( ۱-۱۴۰۳ )
زمینه و هدف: آلوپسی آرهآتا بیماری ژنتیکی پیچیده دارای سیستم ایمنی است که فولیکول‌های مو آناژن را هدف قرار می‌دهد. شیوع اختلالات روانی به ویژه اختلالات خلقی و اضطرابی در این بیماران بهطور معناداری از سایر افراد بیشتر است. لذا این پژوهش با هدف مقایسه اثر بخشی درمان فراشناختی و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر افسردگی و میزان کورتیزول خون در بیماران مبتلا به آلوپسی آره آتا انجام شد.
روش کار: این پژوهش نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون، پسآزمون و گروه کنترل با پیگیری سه ماهه بود. جامعه آماری شامل تمامی مبتلایان به آلوپسی آرهآتا مراجعهکننده به درمانگاه های تخصصی پوستوموی شهرتهران و انجمن آلوپسی ایران در سال ۱۴۰۱ بود، که با روش نمونهگیری هدفمند تعداد ۴۶ نفر انتخاب و بهشیوه انتصاب تصادفی در سه گروه (دو گروه ۱۵ نفره و یک گروه ۱۶ نفره) گمارش شدند. برای گردآوری اطلاعات علاوه بر چکلیست اطلاعات جمعیت شناختی-فرم محقق ساخته، از پرسشنامه افسردگی بک و آزمایشات بالینی سنجش کورتیزول خون استفاده شد. مداخلات درمانی طی ۹ جلسه ۹۰ دقیقهای برای گروههای آزمایش اعمال شد. دادهها توسط نرم افزار آماری SPSS و تحلیل واریانس با اندازهگیریهای مکرر تجزیه و تحلیل شد.
یافته ها: درمان فراشناختی و شناختدرمانی مبتنی بر ذهنآگاهی باعث کاهش میانگین نمرات افسردگی (۰۰۱/۰=P) و میزان کورتیزول خون (۰۱۲/۰=P) در مبتلایان به آلوپسی آرهاتا شد (۰۵/۰>P). تفاوت اثر دو شیوه درمانی بر افسردگی (۰۳۱/۰=P) معنادار بود، به طوری که درمان فراشناختی در مقایسه با شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی افسردگی را بیشتر کاهش داد؛ اما تفاوت اثر دو درمان بر میزان کورتیزول خون معنادار نبود.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که درمان فراشناختی و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش افسردگی و میزان کورتیزول خون در بیماران مبتلا به آلوپسی آرهاتا اثر دارد.
