مجله علوم پزشکی رازی

  زمینه و هدف : یکی از اختلالات شایع در محیط های کاری، فرسودگی شغلی است که می تواند بر احساس رضایت حرفه ای و سلامت جسمی-روانی افراد شاغل تاثیر منفی داشته باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان فرسودگی شغلی و عوامل موثر بر آن در کارکنان شاغل در دانشکده های مختلف دانشگاه علوم پزشکی ایران سابق انجام شد.

  روش کار : در یک مطالعه مقطعی، ۴۴۵ نفر از کارکنان دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی ایران سابق که در سال ۱۳۸۹ حداقل شش ماه در جایگاه فعلی سابقه کار داشتند، وارد مطالعه شدند. اطلاعات فردی این افراد جمع آوری شد و جهت بررسی میزان فرسودگی شغلی، از پرسشنامه مازلاک-جکسون استفاده گردید. داده ها با استفاده از آزمون های آماری و با درنظر گرفتن سطح معنی داری (۰۵/۰ p< ) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

  یافته‌ها : میانگین نمره کلی خستگی هیجانی (۸/۹±) ۱۳/۱۳، مسخ شخصیت (۴۹ /۴±)۴ و کفایت شخصی (۱۳/۱۰±) ۶۳/۲۲ بود. در آنالیز واریانس، فرسودگی شغلی در بعد خستگی هیجانی و مسخ شخصیت در کارکنان زن بالاتر از مردان بود. هم چنین در کارکنان با سابقه کاری ۱۰ سال و کمتر بیش از سایر کارکنان بود (۰۵/۰ p< ) . خستگی هیجانی و مسخ شخصیت در افراد با مدرک تحصیلی فوق دیپلم از بقیه گروه ها بیشتر بود (۰۵/۰ p< ) . در کارکنان دانشکده بهداشت نمره کفایت شخصی کمتر و نمره مسخ شخصیت بیش از بقیه دانشکده ها بود (۰۵/۰ p< ). در آنالیز رگرسیون، فقط سابقه کاری هم بستگی منفی با فرسودگی شغلی نشان داد.

  نتیجه گیری : به طور کلی فرسودگی شغلی در بعد خستگی هیجانی و مسخ شخصیت در سطح پایین و در بعد کفایت شخصی در سطح بالا بود. کارکنان با سابقه کاری کمتر، سطح فرسودگی شغلی بالاتری را نشان دادند. به نظر می رسد کارکنان زن، کارکنان فوق دیپلم و نیز کارکنان بعضی دانشکده ها، استعداد بیشتری برای فرسودگی شغلی داشتند که باید ضمن علت یابی، توجه بیشتری در این زمینه به آنان مبذول گردد.

  زمینه و هدف : عوامل مختلفی در بروز فشار خون بالا تاثیر گذارند که از آن جمله می توان به عوامل محیطی و شغلی اشاره نمود. امروزه نوبت کاری (شیفت کاری) یک نوع برنامه رایج کاری محسوب می شود. در مطالعاتی که در مورد اثر نوبت کاری بر فشار خون انجام گرفته ، نتایج متفاوتی حاصل شده است. در این مطالعه اثر نوبت کاری بر میزان شیوع فشار خون بالا(هایپرتانسیون) و پیش فشارخونی (پره هایپرتانسیون) در کارگران مرد یک کارخانه لاستیک سازی مورد بررسی قرار گرفت.

  روش کار : در یک مطالعه مقطعی ۲۶۵ نفر از کارگران واحد تولید یک کارخانه‌ی لاستیک سازی مورد مطالعه قرار گرفتند. کارگران به دو گروه نوبت کار و روزکار تقسیم شدند و فشار خون سیستولیک و دیاستولیک آن‌ها به روش استاندارد اندازه گیری شد. سپس میانگین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک و نیز میزان شیوع هایپرتانسیون و پره هایپرتانسیون در دو گروه با هم مقایسه شد. همچنین از آنالیز رگرسیون با کنترل عوامل مخدوشگر به منظور بررسی ارتباط نوبت کاری با شیوع فشار خون بالا استفاده گردید. از آمار توصیفی جهت توصیف متغیرها و از آزمون های کای دو، تی تست و لوجستیک رگرسیون جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.

  یافته ‌ ها: گروه های مورد مطالعه از نظر سن، سابقه کار، شاخص توده بدنی، مصرف سیگار و بقیه متغیرهای مرتبط با فشار خون با یکدیگر اختلاف معنی‌داری نداشتند (۰۵/۰ p> ). میانگین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک و فراوانی هایپرتانسیون و پره هایپرتانسیون در کارگرانی که نوبت کار بودند بطور معنی داری بالاتر از روزکاران بود (۰۵/۰ p< ) . پس از تعدیل متغیرهای مخدوش کننده، ارتباط معنی داری بین فشار خون بالا با نوبت کاری به دست آمد (۰۱۲/۰= p ). خطر نسبی ابتلا به فشار خون بالا درکارگران نوبت کار ۸۶/۲ برابر کارگران روز کار بود.

  نتیجه ‌ گیری : براساس نتایج این مطالعه به نظر می رسد نوبت کاری می تواند عامل خطری برای فشار خون بالا و پیش فشار خونی باشد. توصیه می‌گردد کارگرانی که به صورت نوبت کاری مشغول به کار هستند به طور منظم از نظر فشار خون بررسی گردند.

زمینه و هدف: سالانه حدود ۲۵۰ میلیون حادثه شغلی و تعداد زیادی ناتوانی های موقت یا دائمی ناشی از آنها در جهان رخ می دهد که قسمت عمده آنها قابل پیشگیری هستند. صنایع معدنی و فلزی جزو پرحادثه ترین صنایع دنیا به حساب می آیند. هدف ما در این مطالعه بررسی میزان بروز ، ویژگی های سنی و سابقه کار در حوادث شغلی در معادن و صنایع معدنی ایران بود.

روش­ کار: در یک مطالعه گذشته نگر اطلاعات مربوط به حوادث شدید و مرگ های ناشی از کار در کارکنان سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) از فروردین سال ۱۳۸۲ تا پایان شهریور ۱۳۹۰ از پایگاه داده های حوادث شغلی آن سازمان استخراج گردید. ویژگیهای حادثه شامل نوع  آن، عضو آسیب دیده ، نتیجه حادثه و نیز سن و سابقه کار حادثه دیدگان در زیر گروه هایی دسته بندی شدند. سپس میزان بروز و ویژگی های حوادث در  افراد براساس گروه های سن و سابقه کار بررسی گردید.

یافته­ها: تعداد حوادث شدید گزارش شده در دوره مطالعه ۱۰۰۳۲ مورد و تعداد مرگ ۱۹۷ مورد بود. میانگین سن افراد حادثه دیده ۹/۳۳±۴/۸ سال و میانگین سابقه کار آنها ۷/۷±۶/۶سال بود. سن ۷۶% حادثه دیدگان زیر ۴۰ سال بود. ۹/۴۹% از آنها سابقه کار کمتر از ۵ سال داشتند.  شایع تریننوع حادثه در کل حوادث، برخورد یا ضربه (۲۷%) و به دنبال آن افتادن (۱/۲۴%) بود.  شایع ترین عضوهای آسیب دیده بدن اندام تحتانی (۳/۳۳%) و اندام فوقانی (۳۳%) بودندو غالبا شایع تریننتیجه حادثه، کوفتگی و پیچ خوردگی (۴/۴۲%) بود. در بین گروه های سنی و سابقه کار از نظر ویژگی های حوادث تفاوت هایی وجود داشت.

نتیجه­گیری: حوادث شغلی در معادن و صنایع معدنی ایران در سنین پایین تر و در افراد کم سابقه فراوانی بالاتری دارد. گروه های خطر حوادث شغلی باید مورد توجه ویژه قرار گرفته و برنامه ریزی مناسب برای آنها انجام شود.

  زمینه و هدف : اختلالات اسکلتی عضلانی شایع‌ترین عامل غیبت از کار و اختلال عملکرد کارکنان در محیط‌های شغلی به حساب می‌آید. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط نوع شغل و بخش محل خدمت با میزان فراوانی اختلالات اسکلتی عضلانی در پرسنل پرستاری انجام شد.

  روش کار : در یک مطالعه مقطعی در دو بیمارستان در تهران، ۴۷۷ نفر از پرسنل پرستاری شامل پرستاران، بهیاران و تکنسین‌ها وارد مطالعه شدند. بخش‌های بیمارستانی در پنج گروه شامل بخش‌های داخلی، جراحی، اطفال، اتاق عمل و " اورژانس و "ICU دسته بندی شدند. فراوانی اختلالات اسکلتی عضلانی در طی یک سال گذشته با پرسشنامه نوردیک ( The Nordic Musculoskeletal Questionnaire ) بررسی شد. فراوانی اختلالات اسکلتی عضلانی در بین رده‌های شغلی و بخش‌های بیمارستانی با هم مقایسه گردید و برای بررسی بیشتر از آنالیز رگرسیون همراه با تعدیل عوامل مخدوش‌گر استفاده شد. شغل پرستاری و بخش جراحی به عنوان گروه مرجع برای آنالیز در نظر گرفته شدند.

  یافته‌ها: اختلالات کمر با شیوع ۸/۵۶ درصد شایع‌ترین اختلال بود. کار در بخش اطفال با افزایش معناداری در میزان اختلالات کمر (۰۱۴/۰ = p ) و زانو نسبت به گروه مرجع با Odds Ratio (OR) به ترتیب ۴۳/۳ و ۹۴/۲ همراه بود. کار در بخش اورژانس و ICU نیز با OR ۰۵/۲ با اختلالات پشت ارتباط داشت (۰۲۱/۰ = p ). از نظر نوع شغل اختلالات زانو در بهیاران کمتر از پرستاران بود (۰۳۹/۰ = p ) و در بقیه موارد ارتباط معناداری یافت نشد. سابقه کاری بیشتر از هفت سال و همچنین شیفت کاری و جنس زن با اختلالات کمر، پشت و زانو ارتباط داشتند.

  نتیجه ‌ گیری : نتایج این مطالعه نشان می‌دهد کار در بخش اطفال و"اورژانس و ICU " ممکن است با افزایش فراوانی اختلالات اسکلتی عضلانی مرتبط باشند. توجه به گروه‌های خطر و برنامه ریزی متناسب با بخش‌های مختلف جهت کاهش این اختلالات توصیه می‌گردد.