مجله علوم پزشکی رازی

    با توجه به پیشرفت روشهای درمان هورمونی پس از یائسگی تعداد زنانی که جهت خونریزی غیرطبیعی رحم نیاز به توجه پزشکی دارند در حال افزایش است و تشخیص علت خونریزی جهت درمان صحیح ضروری است. اگر چه بیوپسی اندومتر هنوز روش ارجح می‌باشد، لیکن هیستروسونوگرافی روشی با حساسیت بالا می‌باشد. در این پژوهش توصیفی تشخیصی یافته‌های هیستروسونوگرافی و پاتولوژی آندومتر در زنان حوالی سنین یائسگی مبتلا به خونریزی غیر طبیعی رحم مورد بررسی قرار گرفت. تعداد افراد مورد مطالعه ۳۷ نفر بود و بیماران در محدوده سنی ۳۶ تا ۶۵ سال قرار داشتند.

بیماران از نظر استفاده از قرصهای پیشگیری از بارداری، تاموکسیفن، سابقه هیپرلیپیدمی، هیپرتانسیون و هیپرگلیسمی مورد بررسی قرار گرفتند. تمامی افراد مبتلا به آتروفی آندومتر، بدلیل عدم وجود پاتولوژی از مطالعه خارج شدند. در بررسی هیستروسونوگرافی، ضخامت آندومتر بطور جداگانه در هر دیواره، اکوژنیسیتی، هموار بودن و یا نامنظم بودن ضخامت جدار مورد بررسی قرار گرفت و سپس یافته‌های هیستروسونوگرافی با یافته‌های پاتولوژی مقایسه شد. هیستروسونوگرافی براحتی توسط بیماران تحمل گردیده و هیچ‌گونه عارضه‌ای هنگام انجام سونوگرافی و یا بعد از آن مشاهده نشد. پس از مقایسه نتایج حاصل از هیستروسونوگرافی و پاتولوژی پس از هیسترکتومی ـ بعنوان محک ( Gold standard ) تشخیصی ـ مقادیر زیر جهت توانایی هیستروسونوگرافی در تعیین ضایعات داخل رحمی بدست آمد: حساسیت: ۹۵%، اختصاصی بودن: ۹۴%، دقت: ۹۵%، ارزش پیشگویی مثبت: ۹۵% و ارزش پیشگویی منفی: ۹۴%. نتیجه آنکه هیستروسونوگرافی روشی قابل اعتماد جهت بررسی خونریزی رحمی غیرطبیعی در زنان حوالی سنین یائسگی می‌باشد و قادر است موارد نیاز به درمان طبی را از موارد نیاز به درمان جراحی متمایز نماید.

زمینه و هدف: انجام فعالیت جسمانی منظم در تمامی ابعاد سلامتی از جمله جسمی، روانی و اجتماعی تاثیر مثبتی دارد. هدف مطالعه حاضر تعیین تأثیر مداخله آموزشی برفعالیت جسمانی دانشجویان دختر دانشگاهی بر اساس مدل بزنف در سال ۱۳۹۲ بود.

روش کار: در این مطالعه نیمه تجربی از نوع شاهددار، دانشجویان دختر واجد شرایط، با استفاده از تخصیص تصادفی از بین ۴ دانشکده (تعداد ۴۵ نفر به گروه مداخله و تعداد ۴۵ نفر به گروه مقایسه) تقسیم شدند. آموزش به مدت ۶ هفته برگزار شد که در جلسات آموزشی سخنرانی و پرسش وپاسخ، بحث گروهی، لوح های فشرده در مورد ورزش های خانگی(مانند ایروبیک)، پمفلت وجزوه های آموزشی به دانشجویان داده شد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه سه بخشی شامل اطلاعات دموگرافیک، سؤالات مربوط به مدل بزنف که شامل سوالات مربوط به آگاهی، سؤالات مربوط به نگرش، عوامل قادر کننده، قصد انجام فعالیت، اعتقادات هنجاری و هنجارهای انتزاعی و پرسش نامه عملکرد فعالیت جسمانی بود. پس از اجرای پیش آزمون، مداخله آموزشی برای گروه آزمون انجام شد و دانشجویان دو گروه مداخله و مقایسه بلافاصله بعد از پایان آموزش پیگیری شدند. همچنین به مدت ۳ ماه پس از پایان آموزش پیامک هایی مبنی بر فعالیت جسمانی برای گروه مداخله ارسال شد. داده های جمع آوری شده در این پژوهش با استفاده از نرم افزارspss نسخه ۱۸ با آزمون‌های آماری Independent samples t-test ،χ۲ و Whitney- Mann آنالیز انجام شد. سطح معنی داری در این مطالعه کمتر از ۰۵/۰ در نظر گرفته شد..

 یافته‌‌ها: قبل از مداخله آموزشی دو گروه از نظر اطلاعات دموگرافیک و آگاهی، نگرش، عوامل قادر کننده، قصد انجام فعالیت جسمانی و هنجارهای انتزاعی و فعالیت جسمانی تفاوت معنی داری نداشتند (۰۵/۰p>) ولی پس از مداخله آموزشی گروه مداخله از نظر آگاهی (۰۰۱/۰>p)، نگرش (۰۰۱/۰>p)، عوامل قادر کننده (۰۰۱/۰>p)، قصد انجام فعالیت جسمانی و هنجارهای انتزاعی(۰۰۱/۰>p) و همچنین از نظر انجام فعالیت جسمانی تفاوت آماری معنی داری با گروه مقایسه داشتند (۰۴۰/۰= (pبه طوری که بعد از گذشت ۳ ماه همراه با ارسال پیامک از نظر آگاهی (۰۰۲/۰(p=، نگرش (۰۰۱/۰>p)، عوامل قادر کننده (۰۰۱/۰> p)، قصد انجام فعالیت جسمانی و هنجارهای انتزاعی (۰۰۱/۰>p) همچنان دارای نمره میانگین بالایی بودند.

نتیجه گیری: نتایج این مطالعه حاکی از اثربخشی مداخله آموزشی بر اساس مدل بزنف و در نتیجه افزایش آگاهی، نگرش، عوامل قادر کننده، قصد انجام فعالیت و اعتقادات هنجاری و هنجارهای انتزاعی بود و برای داشتن فعالیت جسمانی مستمر و مداوم تدارک امکانات و تسهیلات مناسب ورزشی برای دانشجویان که دسترسی راحتی داشته باشند می تواند به ارتقای فعالیت جسمانی در بین دانشجویان منجر شود.

این مرحله تکاملی می تواند هزینه های زیادی را بر دولت ها وارد نموده و ناتوانی های زیادی را موجب گردد که شدیداً بر کیفیت زندگی سالمندان تاثیرگذار است. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر مداخله آموزشی بر ارتقاء کیفیت زندگی سالمندان مرد شهر قم  در سال ۱۳۹۳-۱۳۹۲می باشد.

روش کار: مطالعه کارآزمایی بالینی حاضر با حجم نمونه ۱۴۰نفر که به روش تصادفی از میان جمعیت بازنشستگان شهر قم انتخاب شدند  و از طریق تخصیص تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند ، اجرا شد. مقیاس مورد استفاده در این مطالعه پرسشنامه ی کیفیت زندگی سالمندان سازمان بهداشت جهانی می باشد که به صورت چهره به چهره توسط پرسشگران تکمیل شد.جهت تحلیل نتایج از آمار توصیفی و آزمون کای –دو و آنالیز واریانس با داده های تکراری استفاده گردید. سطح معنی داری در این مطالعه ۰۵/۰P< در نظر گرفته شد.

یافته ها: بر اساس یافته ها میانگین نمره کیفیت زندگی در گروه کنترل که هیچ نوع آموزشی دریافت نکرده بودند، ۳/۰±۶۷/۳ بود که این میزان به  ۳۱/۰±۶۶/۳ تغییر یافت ، در گروه مداخله میانگین نمره کل کیفیت زندگی قبل از آموزش۳۱/۰±۷۵/۳بود که پس از مداخله این میزان به ۳۲/۰±۹۶/۳ تغییر یافت که نشان دهنده افزایش نمره کیفیت زندگی در گروه مداخله می باشد.تغییرات میانگین نمره کیفیت زندگی در گروه مداخله  در این مطالعه معنی دار بود (۰۰۱/۰>p).

نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از مطالعه انجام مداخله آموزشی برمبنای فعالیت فیزیکی بر ارتقا کیفیت زندگی سالمندان موثر است. می توان با استفاده از ارزیابی کیفیت زندگی به شناخت ابعاد مختلف مسائل و چالش های سالمندان دست یافت تا بر اساس یافته های آن و با سیاست گذاری های، مراقبت های بهداشتی،بسترسازی فرهنگی و بهبود وضعیت اقتصادی جهت ارتقاء سطح کیفیت زندگی سالمندان گام های موثری برداشت.

زمینه و هدف: عواملی نظیر فقدان آگاهی صحیح در مورد بهداشت دوران قاعدگی منجر به ایجاد عملکردهای غلط در این دوران می‌شود. اما می‌توان با آموزش و ایجاد تغییرات رفتار، اگاهی و مهارت های دوران بلوغ را به دانش آموزان انتقال داد. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر یک برنامه آموزشی بر مبنای سازه‌های الگوی اعتقاد بهداشتی بر افزایش بهداشت بلوغ جسمی دانش آموزان دختر شهر گنبد در سال۹۲ طراحی و اجرا گردید.

روش کار: این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی بود,۱۰۲  دانش آموز واجد شرایط با انجام تخصیص تصادفی در دو گروه مداخله و مقایسه وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود. برای اندازه گیری اعتبار پایایی پرسشنامه از روش آزمو ن مجدد (بر روی ۳۰ نفر و به فاصله ۱۰ روز) استفاده گردید. جهت تعیین اعنبار محتوایی (روایی)، پرسشنامه توسط۱۰ نفر از اساتید صاحب صلاحیت مورد بررسی قرار گرفت. دانش آموزان قبل از انجام مداخله آموزشی پرسشنامه ها را تکمیل کردند. مبنای طراحی مداخله آموزشی بر اساس سازه های مدل اعتقاد بهداشتی بود. مداخله آموزشی بر اساس نتایج پیش آزمون به مدت یک ماه به طول انجامید و پس آزمون ۳ماه پس از مداخله آموزشی در دو گروه انجام گردید. سپس داده های گردآوری شده در نرم افزار SPSS نسخه۲۲ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این مطالعه از آزمون‌های آماری کای دو، مک نمار، من ویتنی، تی مستقل، تی زوجی و آنالیز واریانس استفاده گردید.

   یافته ها: نتایج متغیر های دموگرافیک در دو گروه تفاوت معنی داری نداشتند (۰۵/۰p>). در گروه مداخله قبل و ۳ ماه بعد از آموزش، متغیر اگاهی از ۷۸/۹  ± ۰۷/۵۳ به ۲۵/۷ ± ۰۹/۸۱ متغیر عملکرد از ۹۳/۱۰ ± ۰۶/۴۸ به  ۳۲/۱۱ ± ۹۴/۵۳، حساسیت درک شده از ۴/۱۰ ±۶۱/۷۲ به ۶/۹±ه۶/۷۹، شدت درک شده از ۹۸/۷ ±۳۳/۶۶ به ۸۸/۶± ۵/۷۷، منافع درک شده از ۵۱/۸ ±۲۰/۶۶  به ۹۹/۶± ۷۸/۷۶، موانع درک شده از ۸۱/۱۱ ±۸۴/۵۸  به ۵۷/۱۰± ۷۸/۶۴/۴۳، خودکار آمدی از ۳۳/۹ ±۱۶/۷۸ به ۰۴/۷± ۳۲/۹۳  و راهنما برای عمل از ۸۵/۱۶ ±۶۱/ ۲۶به ۰۵/۱۶ ± ۲۱/۴۶ رسید.  نتایج نشان داد که در گروه مداخله اختلاف معنی داری در متغیر های آگاهی و عملکرد و سازه های مدل قبل و ۳ ماه بعد از مداخله آموزشی وجود دارد (۰۵/۰p<). در گروه مقایسه این متغیر ها اختلاف آماری معنی داری را نشان ندادند (۰۵/۰p>).

نتیجه‌گیری: استراتژی مداخلات آموزشی مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی تغییرات  قابل ملاحظه ای درارتقاء رفتار بوجود می آورد و انجام مداخلات آموزشی با به کارگیری انواع مدل های آموزش بهداشت جهت برنامه ریزی آموزش مسائل دوران بلوغ  پیشنهاد می گردد.

زمینه و هدف: کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی کم توجهی اغلب مشکلات  زیادی در زمینه تحصیلی  دارند. داروهای محرک اثر محدودی در افزایش توانایی شناختی و پیشرفت تحصیلی این کودکان داشته است. بنابراین کودکان  نیاز ضروری به  مداخلات آموزشی در این زمینه دارند. ضعف برنامه ریزی آموزشی و مشکلات رفتاری  این کودکان  فشار روانی زیادی به والدین انها وارد می‌کند. این مطالعه به منظور شناسایی  تاثیرترکیب درمانی متیل فنیدات و برنامه مدیریت روانی چندوجهی والدین بر عملکرد تحصیلی کودکان مبتلا به بیش فعالی کم توجهی انجام شد.

 روش کار: جامعه مورد مطالعه شامل ۶۲ نفراز والدین کودکان ۱۲-۶ ساله مبتلا به ADHD (Attention deficit hyperactivity disorder) بود که به صورت کاملا تصادفی در دو گروه مداخله (۳۱ نفر  از والدین  که در ۶ جلسه ۲ ساعته آموزش گروهی شرکت کردند) و گروه  کنترل (۳۱ نفر از والدین) قرار گرفتند. کودکان هر دو گروه پس از تشخیص به مدت سه ماه تحت درمان با داروی متیل فنیدات قرار گرفتند. آزمودنی های گروه مداخله و کنترل در ۴ مرحله، پیش آزمون، پس آزمون و مرحله پیگیری یک ماهه و سه ماهه با استفاده از « فرم کوتاه و تجدید نظر شده مقیاس درجه بندی کانرز والدین»  و سواالات عملکرد تحصیلی اضافه شده  به آن ارزیابی شدند.  همچنین در مورد تاثیر بر عملکرد تحصیلی نمرات کلی این کودکان بر اساس کارنامه های  یک ماهه و سه ماهه این دانش اموزان که توسط معلمین آنها تکمیل شده بود مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت. پس آزمون پس از جلسه ۶ در گروه مداخله و ۱ ماه و سه ماه بعد در هر دو گروه انجام شد.  سپس داده ها با استفاده از نرم افزار ۱۶SPSS و با روش آماری تحلیل کوواریانس با طرح اندازه گیری های مکرر، میانگین نمرات پرسشنامه در هر دو گروه تحلیل شدند.

یافته‌ها: مقایسه نتایج تفاوت معناداری در پیش آزمون قبل از مداخله در  دو  گروه مشاهده نشد. بعد از مداخله میانگین نمره پرسشنامه کانرز والدین و سوالات عملکرد تحصیلی در هر دو گروه تفاوت معنی داری داشت  که در مورد عملکرد  تحصیلی کلی (۰۵/۰ &le p)،  مخالفت جویی (۰۵/۰ &le p )، پر تحرکی ( p-۰.,۰۰۴ )  و تکانشگری (۰۰۱/ ۰p&le) در دو گروه یک ماهه و  و سه ماهه پس ازمداخله را نشان داد.

نتیجه‌گیری: به منظور افزایش عملکرد تحصیلی  و کاهش عللائم رفتاری (مقابله جویی، پرتحرکی، تکانشگری و بی توجهی) درمان ترکیبی دارویی و مدیریت روانی چندوحهی والدین به  این قبیل والدین توصیه می شود. 

زمینه و هدف: آنمی فقر آهن از شایع‌ترین مشکلات دوران بارداری است که موجب زایمان زودرس، تولد نوزاد کم‌وزن، افزایش مرگ و میر جنینی، افزایش خونریزی بعد از زایمان و بروز زجر جنینی می‌گردد. این مطالعه با هدف بررسی فراوانی آنمی و عوامل مؤثر بر آن در زنان باردار تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در سال ۱۳۹۲ اجرا شد.

روش کار: این مطالعه به‌صورت توصیفی تحلیلی در ۱۱۹۴ مادر باردار انجام شد. از هر شهرستان تحت پوشش این دانشگاه ۳ مرکز بهداشتی درمانی که مادران باردار شهری و روستایی را پوشش می‌دادند، انتخاب و از هر مرکز با ۵۶ زن باردار تصادفی انتخاب شده، مصاحبه و پرسشنامه تکمیل گردید. میزان هموگلوبین با مراجعه به پرونده خانوار مادر و با استفاده از پرسشنامه که مشتمل بر ۴ بخش، دموگرافیک (۸ سؤال)، باروری (۲۲ سؤال) تغذیه و مصرف دخانیات (۷ سؤال) و آزمایشگاهی (۱ سؤال) بود جمع‌آوری شد. داده‌ها با نرم‌افزار (۱۹)SPSS و استفاده از آمار توصیفی - استنباطی (آزمون کای دو و رگرسیون لجستیک) تجزیه و تحلیل گردید. سطح معنی‌داری کمتر از ۰۵/۰ در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: شیوع آنمی در استان ۶/۴۶% برآورد شد که دامنه آن بین ۲/۷۱- ۲/ ۲۲ درصد در شهرستان‌های مختلف متغیر بود که این شیوع بین شهرستان‌های تابعه (۰۰۱/۰ >p) و بین مناطق شهری و روستایی معنی‌دار بود (۰۰۷/۰ =p). بین شیوع آنمی و سطح تحصیلات مادر (۰۰۳/۰ =p)، انجام مراقبت‌های قبل از بارداری (۰۱۰/۰ =p)، روش پیشگیری از بارداری (۰۴۰/۰ =p)، مصرف گوشت قرمز (۰۱۰/۰ =p)، استعمال قلیان (۰۰۱/۰ = p)، مصرف مکمل در بارداری قبلی (۰۰۰۱/۰>p)، مصرف قرص آهن طی بارداری فعلی (۰۰۱/۰>p) و زمان مصرف چای (۰۰۵/۰ =p) تفاوت آماری معنی‌داری وجود داشت. نتایج آنالیز رگرسیون لجستیک نشان داد که محل سکونت (۰۰۳/۰ =p)، روش پیشگیری از بارداری (۰۳۰/۰ =p)، استعمال قلیان (۰۴۶/۰ =p) و زمان مصرف چای (۰۰۵/۰ =p) اثر معنی‌داری بر ابتلا به آنمی داشت. در این مطالعه سن بارداری و تعداد زایمان با وضعیت آنمی رابطه معنی‌داری نداشت.

نتیجه‌گیری: با عنایت به بیش از دو برابر بودن فراوانی آنمی مادران باردار این استان به نسبت میانگین کشوری که می‌تواند نتیجه محرومیت اقتصادی و فرهنگی باشد، ضرورت توجه به الگوی صحیح غذایی و مصرف منظم مکمل و قرص آهن، عدم استعمال قلیان و لزوم اجرای برنامه آهن یاری به‌صورت ویژه را در این منطقه نمایان می‌سازد.

زمینه و هدف: در مطالعات قلبی- عروقی ازخودمراقبتی به عنوان میزان پایبندی به توصیه های درمانی، واکنش به علائم بیماری و اتخاذ شیوه های زندگی سالم نام برده شده است. پژوهش حاضربا هدف طراحی ابزار مناسب برای سنجش رفتارهای خودمراقبتی دربیماران جراحی قلب انجام گرفته است.

روش کار: مطالعه یک بررسی توصیفی- تحلیلی بود که روی۴۲۰ بیمار جراحی قلب بیمارستان مرکز قلب مازندران در سال ۱۳۹۴ انجام شد. پس از مطالعه متون علمی، مقالات ونظرات متخصصین، پرسش نامه اولیه ساخته شد ومورد ویرایش قرارگرفت. به منظورتعیین روایی، پایایی ومیزان برازش مدل با داده‌های به دست آمده بترتیب از از روش های روایی محتوایی، تحلیل همسانی درونی و روش آزمون بازآزمون و تحلیل عاملی تاییدی با استفاده ازنرم افزار۲۲- AMOS استفاده شد.

یافته ها: جهت سنجش کیفی روایی محتوا، پیشنهادات ارائه شده توسط صاحب نظران در پرسش نامه اعمال گردید. جهت سنجش کمی آن از کل ۱۱۲گویه اولیه، ۱۵گویه حذف شدند وبا محاسبه ۹۷ گویه باقیمانده، میانگین CVI و CVR کل پرسش نامه به ترتیب ۹۰/۰ و ۸۴/۰ تعیین گردید. ضریب آلفای کرونباخ کل پرسش نامه ۷۷/۰ و میانگین ضریب همبستگی ۸۸/۰=r بود. درتحلیل عاملی تاییدی همه شاخص ها مناسب بودند.

نتیجه گیری: پرسش نامه طراحی شده از خصوصیات روان سنجی مناسب برای اندازه گیری رفتارهای خودمراقبتی در بیماران جراحی قلب برخوردار است. پایایی و روایی پرسش نامه مطلوب و ساختار کلی سؤالات مورد تایید قرار گرفت.