دکتر مهشید طالبی‌طاهر، معصومه اکبری، مهدی رضایی، ندا عشایری، زهرا عمرانی، هما قادریان، فاطمه قلی‌پور، محبوبه محمدزاده،
جلد ۱۱، شماره ۴۳ - ( ۹-۱۳۸۳ )
چکیده
ویروس هپاتیت B(HBV) یکی از علل عمده هپاتیت ویروسی، سیروز و هپاتوسلولار کارسینوما در سراسر جهان بوده و عامل حدود ۰۰۰/۰۰۰/۱ مرگ در سال می‌باشد. این ویروس به عنوان دومین کارسینوژن خطرناک بعد از سیگار در جهان مطرح بوده و براساس گزارش WHO، ۳۷% از مردم جهان آلوده به HBV هستند. با توجه به این که کارکنان بهداشتی از گروه‌های پرخطر برای ابتلا و انتقال هپاتیت B بوده و در صورت ابتلا، احتمال انتقال ویروس از این گروه به سایر افراد جامعه بالا است و نیز در حال حاضر بهترین راه پیش‌گیری از هپاتیت B تزریق ۳ دوز واکسن آن می‌باشد، برآن شدیم تا در این مطالعه تیتر آنتی‌بادی ضد ویروس هپاتیت B(Anti-HBS) را در کارکنان بهداشتی بیمارستان فیروزگر شهر تهران تعیین کنیم. در این مطالعه که به روش مشاهده‌ای توصیفی ـ مقطعی انجام شد، ۱۰۲ نفر از کارکنان بهداشتی بیمارستان فیروزگر تهران در ۶ گروه (هیئت علمی، دستیار، کارورز، کارآموز، پرستار و کارمند) به روش نمونه‌گیری آسان(convenience) انتخاب شدند و وارد مطالعه گردیدند. شرط ورود به مطالعه دریافت ۳ نوبت کامل واکسن هپاتیت B بوده است. پس از خون‌گیری از افراد مورد مطالعه، نمونه‌ها به آزمایشگاه بیمارستان فیروزگر منتقل گردید و فرم جمع‌آوری اطلاعات که شامل سن، جنس، وضعیت تاهل، گروه شغلی در بیمارستان، سابقه مصرف الکل و سیگار، ابتلا به بیماری مزمن کبدی و کلیوی، ابتلا به دیابت، سن ازدواج، مدت زمان گذشته شده از دریافت آخرین نوبت واکسن هپاتیت B بود، برای هر یک از آن‌ها تکمیل گردید. تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری ۵/۱۱SPSS و تست‌های آماری T، ۲Chi، Levene’s، K.S، Oneway ANOVA و ضریب هم‌بستگی پیرسون صورت گرفت. هم‌چنین از شاخص‌های فراوانی میانگین، انحراف معیار و خطای معیار استفاده شد. سطح معنی‌داری، کم‌تر از ۵% در نظر گرفته شـد و از مدل Multiple Linear regression برای پیش‌گویــی عوامــل موثــر بر تیتـر آنتی‌بادی استفاده گردید. تیتر Anti-HBS در ۱۰۲ نفر تعیین شد و میانگین تیتر Anti-HBS، ۴۳/۷۰(۸۴/۸۳-۰۲/۵۷، CI۹۵%) به دست آمد. هم‌چنین تیتر Anti-HBS در ۳۰ نفر(۴/۲۹%) کم‌تر از mIu/ml۱۰ و ۷۲ نفر(۶/۷۰%) برابر یا بیش‌تر از mIu/ml۱۰ بود. هم‌چنین ارتباط آماری معنی‌داری بین تیتر Anti-HBS و ۲ عامل سن و مدت زمانی که از دریافت واکسن گذشته بود، وجود داشت(۰۵/۰P<). زمان پایدار ماندن پاسخ‌دهی به واکسن هپاتیت B بعد از دریافت آن به طور دقیق مشخص نیست و پی‌گیری جهت دریافت ۳ دوز کامل، واکسیناسیون در قبل یا زمان شروع به کار در این مراکز و عوامل تاثیرگذار بر پاسخ‌دهی به واکسن باید مورد توجه قرار گیرد. هم‌چنین پیشنهاد می‌شود کارکنان مراکز بهداشتی(HCW) که از گروه‌های پرخطر ابتلا و انتقال HBV به شمار می‌روند نسبت به تعیین تیتر Anti-HBS خود پس از تزریق ۳ دوز واکسن اقدام نمایند.
