مجله علوم پزشکی رازی

    در این گزارش خانم ۶۴ ساله‌ای معرفی می‌گردد که به علت وجود یک توده در سمت راست گردن(زیر زاویه فک تحتانی) که از ۴ ماه قبل از مراجعه رشد آن آغاز شده بود؛ تحت عمل جراحی خارج کردن توده قرار گرفت. در بررسی ماکروسکوپی توده تومورال خارج شده، دارای حدود مشخص، به رنگ قرمز ـ قهوه‌ای و قوام آن در برش سفت بود. سطح مقطع غیریکنواخت و کانون‌های پراکنده خون‌ریزی مشاهده شد. هم‌چنین دو عدد غده لنفاوی ناحیه‌ای به رنگ کرم ـ خاکستری با قوام نرم در برش سطح مقطعی غیریکنواخت دیده شد. در مطالعه ریزبینی تومور به طور غالب دارای نمای zell ballen بود. سلول‌های تومورال پلئومورفیک با سیتوپلاسم ائوزینوفیلیک فراوان و هسته هیپرکروم توسط سلول‌های حمایت کننده احاطه شده بودند. در اسلایدهای تهیه شده از غدد لنفاوی کانون متاستاتیک در ناحیه ساب کپسولار ملاحظه شد. در نهایت برای بیمار تشخیص تومور نادر پاراگانگلیومای بدخیم جسم کاروتید مطرح گردید.

   زمینه و هدف: کیست‌های فکی، ضایعات ناشایعی می‌باشند که گاهی رفتار تهاجمی داشته و به اندازه بزرگی می‌رسند. برای تشخیص قطعی، داشتن اطلاعات کلینیکی، رادیولوژیکی و نمای پاتولوژیکی ضروری است. به علت مشابهت فراوان شرح حال، علایم بالینی و نمای رادیولوژیکی، تمایز آنها بر اساس هریک از این یافته‌ها، به تنهایی غیرممکن است. در ایران اطلاعات قابل توجهی درباره شیوع نسبی کیست‌های فکی موجود نیست. هدف این مطالعه تعیین وفور این ضایعات و ارتباط یافته‌های کلینیکی، رادیولوژیکی و پاتولوژیکی با یکدیگر در نمونه بیماران مراجعه کننده به بیمارستان حضرت فاطمه زهرا(س) ومقایسه یافته‌ها با نتایج سایر بررسی‌ها می‌باشد. روش بررسی: این مطالعه از نوع بررسی توصیفی است و از روش آسان برای نمونه‌گیری استفاده شد. نتایج با نرم افزار (version ۱۰)SPSS آنالیز شدنــد. فایـل پاتولــوژی بخش آسیب‌شناســی بیمارستان حضرت فاطمه زهرا(س) بین سالهای ۸۲-۱۳۷۲ مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات کلینیکی بیمارانی که نمونه آنها تحت عنوان کیست فکی به بخش پاتولوژی فرستاده شده بود، لیست گردید. لامهای H&E(Haemotoxylin and eosin) مربوطه، مورد بازبینی قرار گرفتند و ثبت یافته‌ها بر اساس آخرین تقسیم‌بندی WHO در این زمینه انجام شد. یافته‌ها: از بین ۶۴ مورد کیست فکی، ۵/۶۲% مرد بودند و ترتیب شیوع به شرح ذیل بود: املوبلاستوما(۴/۳۴%)، Dentigerous cyst(۲۰%)، ادنتوژنیک کراتوکیست(۲/۱۷%)، رادیکولار کیست(۹/۱۰%)، گرانولومای سلول ژانت(۸/۷%)، کیست انوریسمال استخوان و میگزومای ادنتوژنیک(هر کدام ۱/۳%) و ادنتومای املوبلاستیک و فیبرومای املوبلاستیک(هر کدام یک مورد: ۶/۱%). املوبلاستوما در مردها، شایع‌تر(۵۹%)و ناحیه درگیری، بیش‌تر قسمت خلفی مندیبول بود. Dentigerous cyst در ۳/۹۲% موارد، مردها را مبتلا نموده و محدوده سنی آن، ۵۵-۸ سال بود و ناحیه مولار مندیبول، شایع‌ترین ناحیه درگیری بود. ادنتوژنیک کراتوکیست درمردها، شایع‌تر(۹۰%)و ناحیه خلفی تنه مندیبول، اصلی‌ترین محل درگیری بود و در بین دهه اول تا هشتم زندگی دیده شد. کیست رادیکولر در ۵۷% موارد، زنان را مبتلا نموده بود و در قسمت دندان‌های قدامی یا خلفی مندیبول در دهه چهارم زندگی ایجاد شده‌ بود. گرانولومای ژانت سل در اکثریت موارد در قسمت قدامی نسبت به ناحیه مولار مندیبول دیده شد که در خانم‌ها، شایع‌تر(۶۰%) بود و بیش‌تر در دهه سوم زندگی دیده شد. نتیجه‌گیری: بیش از ۸۰% کیست‌های فکی در این مطالعه را ضایعات تهاجمــی تشکیــل می‌دادند(املوبلاستوما، Dentigerous cyst، کراتوکیست، ژانت سل گرانولوما و ادنتوژنیک میگزوما که در گروه کیست‌ها و تومورهای ادنتوژنیک و ضایعات مزانشیمی قرار می‌گیرند)؛ لذا این یافته دلالت بر شیوع بیش‌تر ضایعات تهاجمی نسبت به مطالعات مشابه دارد. بررسی حاضر بیانگر نیاز مبرم تشخیص دقیق و بموقع نوع کیست فکی به منظور شروع روش صحیح درمان(جراحی)، پیشگیری از عود و جلوگیری از تخریب وسیع بافتی می‌باشد.

    زمینه و هدف: تومورهای استرومایی دستگاه گوارش، شایع‌ترین نئوپلاسم‌های مزانشیمی دستگاه گوارش می‌باشند. آنها با بروز c-kit شناخته می‌شوند که از نظر تشخیص و درمان مهم است. هدف مطالعه حاضر، بررسی نماهای مورفولوژیک و ایمونوهیستوشیمیایی تومورهای استرومایی لوله گوارش و ارزش بروز c-kit در آنها است. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی است و از روش آسان برای نمونه‌گیری استفاده شده است. بایگانی آزمایشگاه پاتولوژی سازمان انتقال خون، بین آوریل ۲۰۰۵-۲۰۰۲ مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات کلینیکی بیمارانی که نمونه آنها تحت عنوان GIST(Gastrointestinal stromal tumor) جهت بررسی c-kit ارجاع شده بود، لیست گردید. لامهای H&E(Haematoxylin and eosin) و IHC(Immunohistochemistry) مربوطه، مورد بررسی قرار گرفت و یافته‌ها، ثبت و نتایج با نرم‌افزار (version ۱۰)SPSS آنالیز شدند. یافته‌ها: کلید اصلی اثبات تشخیص GIST، مثبت بودن برای c-kit است. از بین ۳۱ مورد ارجاعی، فقط ۲۲ مورد GIST بودند. از این موارد، ۱۲ مورد، مرد و ۱۰ مورد، زن بودند. میانگین سنی، ۵۱ سال بود. شایع‌ترین محل تومور، معده(۱۲ مورد) و بعد از آن، روده باریک(۹ مورد) و کولون(۱ مورد) بود. محدوده اندازه تومورها ۱۵-۵/۲ سانتی‌متر بود. ۷/۷۲% از تومورها، هیپرسلولار بودند. ۳۱% تومورها، نوع خوش‌خیم سلول دوکی، ۲۳%، نوع بدخیم سلول دوکی، ۲۳%، نوع خوش‌خیم اپیتلیویید و ۲۳% تومورها، از نوع بدخیم اپیتلیویید بودند. تهاجم مخاطی و نکروز به ترتیب در ۷/۲۲% و ۲۷% از تومورها وجود داشت. ۸/۷۲% از تومورها، فعالیت میتوزی بیش از(High power field)hpf ۵۰/۵ داشتند. سایر مارکرهای IHC مثبت شامل Vimentin(۱/۶۳%)، Desmin(۶/۱۳%)، Smooth muscle actin(۷/۲۲%)، S-۱۰۰ protein(۷/۲۲%) و CD۳۴(۶/۶۳%) بود. نتیجه‌گیری: به علت نقش اصلی c-kit در پاتوژنز GIST، بیان c-kit یک یافته مهم برای تشخیص و درمان است. بنابراین تومورهای مزانشیمی که از لحاظ c-kit منفی هستند، خصوصاً با وجود دستجات سلولهای دوکی دلالت بر انواع دیگر تومورها مثل لیومیوما، شوانوما و ... دارند که تقسیم‌بندی آنها باید براساس سایر نشانگرهای IHC صورت گیرد. پیگیری طولانی مدت همه بیماران توصیه می‌شود.