Research code: 1401.021
Ethics code: IR.IAU.BOJNOURD.REC.1401.021
Clinical trials code: 1401.021
مدیریت دولتی، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد ، دانشکده علوم انسانی، بجنورد، ایران ، drbahramzadeh39@gmail.com
چکیده: (536 مشاهده)
زمینه و هدف
توانمندسازی روانشناختی القای حس قدرت به افراد است زیرا هر روش مدیریتی که بتواند حس استقلال افراد را تقویت کند، به احساس قدرت در آنها می انجامد. تواناسازی نیروی انسانی به معنی ایجاد ظرفیت های لازم در کارکنان برای قادر ساختن آنها به ایجاد ارزش افزوده در سازمان است (1).توانمندسازی روان شناختی کارکنان به عنوان یک رویکرد نوین انگیزشی درونی به معنی آزاد کردن نیروها و قدرت درونی افراد و همچنین فراهم آوردن بسترها و بوجود آوردن فرصتها برای شکوفایی استعدادها، تواناییها و شایستگیهای کارکنان است ودرواقع شامل ادراکات افراد نسبت به نقش خویش در شغل و سازمان می‌شود. توانمندسازی روان شناختی و دادن آزادی عمل به کارکنان از راهبردهای اساسی افزایش عملکرد و بهرهوری در سازمانهای امروزی است. اغلب سازمانها به منظور افزایش بهرهوری، بخش وسیعی از تمرکز و توجه خود را به توانمندسازی کارکنان معطوف میسازند (2).
روش کار
تحقیق حاضر از لحاظ هدف توسعه ای و کاربردی است زیرا به دنبال تدوین و طراحی مدل توانمندسازی روان شناختی در بانکها می‌باشد، و از نظر روش، توصیفی – تحلیلی وهمبستگی از گروه پیمایشی است و ماهیت تحقیق از روش آمیخته اکتشافی با تلفیق روش های کیفی و کمی استفاده شده است.تکنیک مورد استفاده برای تبیین متغیرهای توانمندسازی روان شناختی مؤلفهها، شاخص ها وگویه های مربوط به آنها بر اساس تکنیک دلفی فازی است. برای بررسی سایر متغیرها ازپرسش نامه های استاندارد و جهت استنباط سوالات تحقیق و آزمون مدل از روش پیمایشی و مبتنی بر معادلات ساختاری استفاده می‌شود. با استفاده از تکنیک دلفی این پرسشنامه در دو دور بین خبرگان توزیع گردید.( با توجه به اینکه میزان اختلاف نظر خبرگان بین دو مرحله اول ودوم اجرای دلفی کمتر از حد آستانه خیلی کم 2/0بدست آمد نظر سنجی در مرحله دوم متوقف شد. جهت تعیین حجم نمونه در بررسی پیمایشی از جدول کرجسی مورگان (۱۹۷۰) استفاده شده است. بر این اساس و با توجه به جدول مذکور حجم جامعه در سطح اطمنیان ٩٥ درصد و خطای نمونهگیری 5 درصد تعداد 325 نفراز کارکنان بانک ملی خراسان رضوی جهت پاسخ دهی به سوالات تحقیق انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از دو روش آماری شامل: آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است. در آمار توصیفی، به بررسی متغیرهای تحقیق با ابزارهایی مانند میانگین، انحراف معیار و واریانس پرداخته می‌شود. در آمار استنباطی به منظور بررسی روایی پرسشنامه از تحلیل عاملی تاییدی و به منظور بررسی فرضیات تحقیق از مدل سازی معادلات ساختاری، روش الگویابی معادلات ساختاری(SEM)، با کمک نرم افزار smart pls4 استفاده شده است.
در این تحقیق، اعتبار پرسشنامه با استفاده از دو شیوه اعتبار صوری و اعتبار عاملی به دست آمده است. اعتبار صوری- محتوایی پرسشنامه توانمندسازی با نظرخواهی از اساتید محترم دانشگاه مورد تایید قرار گرفته است. همچنین در این تحقیق از اعتبار عاملی (تحلیل عاملی) برای تعیین روایی پرسشنامه استفاده شده است. برای تعیین پایایی آزمون از روش آلفای کرونباخ استفاده میگردد. ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرهای توانمندسازی روان شناختی (781/0)برای سازه ها بالاتراز7/0است که حاکی ازپایایی پرسشنامهها دارد.
یافته‌ها
مطالعه توصیفی نمونه آماری متغیر جنسیت 60% پاسخ دهندگان مرد بودهاند. همچنین 40% از پاسخ دهندگان را خانمها تشکیل می‌دهند. اکثر پاسخ دهندگان دارای سنین بیشتر از 30 سال میباشند. تمامی افراد حاضر در این تحقیق دارای مدرک کارشناسی ارشد و نیمی از آنها دارای مدرک دکتری میباشند که بیانگر سطح بالای علمی و تخصصی افراد این سازمان است. افراد حاضر در سطوح مختلف سازمان و از موقعیت های شغلی مختلفی میباشند. مسیر معنی‌دار بودن متغیرها بر اساس t values و P values تائید شدند و متغیر توانمندسازی روانشناختی توسط شاخص‌هایش تبیین گردید. روایی همگرا با استفاده از میانگین واریانس استخراج شده (AVE) مورد ارزیابی قرار گرفت. ازآنجایی‌که تمام مقادیر AVE متغیرها بالاتر مقدار 0.50 بود، لذا روایی همگرا تضمین تائید شد. برای سنجش پایایی مدل از آزمون آلفای کرونباخ و پایایی سازه استفاده می‌شود. مقدار آلفای کرنباخ بالاتر از 7/0 نشانگر پایایی قابل قبول است. ضریب آلفای کرونباخ برای آیتم‌های اندازه‌گیری هر سازه بیشتر از 7/0 است که نشان دهنده سطح رضایت بخشی از قابلیت اطمینان می‌باشد. نتایج پایایی ترکیبی بیشتر از مقدار توصیه شده است. همچنین جهت ارزیابی مدل ساختاری به معیار R2 نیزتوجه می‌شود. با توجه به نتایج بدست آمده، مناسب بودن برازش مدل ساختاری تائید می‌شود.
نتیجه‌گیری
با توجه به یافته‌های تحقیق نتیجه‌گیری می‌شود که بین مدل به دست آمده توانمندسازی روانشناختی رابطه وجود دارد. با توجه به ارتباط بین ابعاد مدل توانمندسازی روان شناختی به دست آمده در نتیجه بهبود عملکرد شغلی آنان می‌توان از مدل به دست آمده استفاده نمود.یکی از مؤلفه‌های مهم و موثر در توانمندسازی روانشناختی کارکنان برقراری ارتباط متقابل بین مدیران و کارکنان می‌باشد. ارزیابی مجموعه عوامل موثر بر این مولفه نشان داد مواردی که دارای بیشترین اهمیت هستند عبارتند از: اعتماد به کارکنان، رسیدگی موثر به شکایت کارکنان، رفتار عادلانه با کارکنان و مورد قدردانی قرار دادن سخت کوشی کارکنان؛ لذا با توجه به موارد ذکر شده : زمانی که مدیران در کارکنان احساس ارزشمند بودن را ایجاد کنند و در انجام کارها از آنها حمایت نمایند کارکنان به مدیران اعتماد می‌کنند توجه به کارکنان در آنان احساس آرامش، امنیت و ارزشمند بودن را ایجاد می‌کند.
توانمندسازی روانشناختی القای حس قدرت به افراد است زیرا هر روش مدیریتی که بتواند حس استقلال افراد را تقویت کند، به احساس قدرت در آنها می انجامد. تواناسازی نیروی انسانی به معنی ایجاد ظرفیت های لازم در کارکنان برای قادر ساختن آنها به ایجاد ارزش افزوده در سازمان است (1).توانمندسازی روان شناختی کارکنان به عنوان یک رویکرد نوین انگیزشی درونی به معنی آزاد کردن نیروها و قدرت درونی افراد و همچنین فراهم آوردن بسترها و بوجود آوردن فرصتها برای شکوفایی استعدادها، تواناییها و شایستگیهای کارکنان است ودرواقع شامل ادراکات افراد نسبت به نقش خویش در شغل و سازمان می‌شود. توانمندسازی روان شناختی و دادن آزادی عمل به کارکنان از راهبردهای اساسی افزایش عملکرد و بهرهوری در سازمانهای امروزی است. اغلب سازمانها به منظور افزایش بهرهوری، بخش وسیعی از تمرکز و توجه خود را به توانمندسازی کارکنان معطوف میسازند (2).
روش کار
تحقیق حاضر از لحاظ هدف توسعه ای و کاربردی است زیرا به دنبال تدوین و طراحی مدل توانمندسازی روان شناختی در بانکها می‌باشد، و از نظر روش، توصیفی – تحلیلی وهمبستگی از گروه پیمایشی است و ماهیت تحقیق از روش آمیخته اکتشافی با تلفیق روش های کیفی و کمی استفاده شده است.تکنیک مورد استفاده برای تبیین متغیرهای توانمندسازی روان شناختی مؤلفهها، شاخص ها وگویه های مربوط به آنها بر اساس تکنیک دلفی فازی است. برای بررسی سایر متغیرها ازپرسش نامه های استاندارد و جهت استنباط سوالات تحقیق و آزمون مدل از روش پیمایشی و مبتنی بر معادلات ساختاری استفاده می‌شود. با استفاده از تکنیک دلفی این پرسشنامه در دو دور بین خبرگان توزیع گردید.( با توجه به اینکه میزان اختلاف نظر خبرگان بین دو مرحله اول ودوم اجرای دلفی کمتر از حد آستانه خیلی کم 2/0بدست آمد نظر سنجی در مرحله دوم متوقف شد. جهت تعیین حجم نمونه در بررسی پیمایشی از جدول کرجسی مورگان (۱۹۷۰) استفاده شده است. بر این اساس و با توجه به جدول مذکور حجم جامعه در سطح اطمنیان ٩٥ درصد و خطای نمونهگیری 5 درصد تعداد 325 نفراز کارکنان بانک ملی خراسان رضوی جهت پاسخ دهی به سوالات تحقیق انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از دو روش آماری شامل: آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است. در آمار توصیفی، به بررسی متغیرهای تحقیق با ابزارهایی مانند میانگین، انحراف معیار و واریانس پرداخته می‌شود. در آمار استنباطی به منظور بررسی روایی پرسشنامه از تحلیل عاملی تاییدی و به منظور بررسی فرضیات تحقیق از مدل سازی معادلات ساختاری، روش الگویابی معادلات ساختاری(SEM)، با کمک نرم افزار smart pls4 استفاده شده است.
در این تحقیق، اعتبار پرسشنامه با استفاده از دو شیوه اعتبار صوری و اعتبار عاملی به دست آمده است. اعتبار صوری- محتوایی پرسشنامه توانمندسازی با نظرخواهی از اساتید محترم دانشگاه مورد تایید قرار گرفته است. همچنین در این تحقیق از اعتبار عاملی (تحلیل عاملی) برای تعیین روایی پرسشنامه استفاده شده است. برای تعیین پایایی آزمون از روش آلفای کرونباخ استفاده میگردد. ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرهای توانمندسازی روان شناختی (781/0)برای سازه ها بالاتراز7/0است که حاکی ازپایایی پرسشنامهها دارد.
یافته‌ها
مطالعه توصیفی نمونه آماری متغیر جنسیت 60% پاسخ دهندگان مرد بودهاند. همچنین 40% از پاسخ دهندگان را خانمها تشکیل می‌دهند. اکثر پاسخ دهندگان دارای سنین بیشتر از 30 سال میباشند. تمامی افراد حاضر در این تحقیق دارای مدرک کارشناسی ارشد و نیمی از آنها دارای مدرک دکتری میباشند که بیانگر سطح بالای علمی و تخصصی افراد این سازمان است. افراد حاضر در سطوح مختلف سازمان و از موقعیت های شغلی مختلفی میباشند. مسیر معنی‌دار بودن متغیرها بر اساس t values و P values تائید شدند و متغیر توانمندسازی روانشناختی توسط شاخص‌هایش تبیین گردید. روایی همگرا با استفاده از میانگین واریانس استخراج شده (AVE) مورد ارزیابی قرار گرفت. ازآنجایی‌که تمام مقادیر AVE متغیرها بالاتر مقدار 0.50 بود، لذا روایی همگرا تضمین تائید شد. برای سنجش پایایی مدل از آزمون آلفای کرونباخ و پایایی سازه استفاده می‌شود. مقدار آلفای کرنباخ بالاتر از 7/0 نشانگر پایایی قابل قبول است. ضریب آلفای کرونباخ برای آیتم‌های اندازه‌گیری هر سازه بیشتر از 7/0 است که نشان دهنده سطح رضایت بخشی از قابلیت اطمینان می‌باشد. نتایج پایایی ترکیبی بیشتر از مقدار توصیه شده است. همچنین جهت ارزیابی مدل ساختاری به معیار R2 نیزتوجه می‌شود. با توجه به نتایج بدست آمده، مناسب بودن برازش مدل ساختاری تائید می‌شود.
نتیجه‌گیری
با توجه به یافته‌های تحقیق نتیجه‌گیری می‌شود که بین مدل به دست آمده توانمندسازی روانشناختی رابطه وجود دارد. با توجه به ارتباط بین ابعاد مدل توانمندسازی روان شناختی به دست آمده در نتیجه بهبود عملکرد شغلی آنان می‌توان از مدل به دست آمده استفاده نمود.یکی از مؤلفه‌های مهم و موثر در توانمندسازی روانشناختی کارکنان برقراری ارتباط متقابل بین مدیران و کارکنان می‌باشد. ارزیابی مجموعه عوامل موثر بر این مولفه نشان داد مواردی که دارای بیشترین اهمیت هستند عبارتند از: اعتماد به کارکنان، رسیدگی موثر به شکایت کارکنان، رفتار عادلانه با کارکنان و مورد قدردانی قرار دادن سخت کوشی کارکنان؛ لذا با توجه به موارد ذکر شده : زمانی که مدیران در کارکنان احساس ارزشمند بودن را ایجاد کنند و در انجام کارها از آنها حمایت نمایند کارکنان به مدیران اعتماد می‌کنند توجه به کارکنان در آنان احساس آرامش، امنیت و ارزشمند بودن را ایجاد می‌کند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
روان‌پزشکی
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |