زمینه و هدف: مطالعات نشان می‌دهند که بین فعالیت برخی آنزیم‌ها و سبک زندگی ارتباطاتی وجود دارد. هدف این مطالعه تعیین اثرات دود قلیان و استرس بی‌حرکتی بر میزان فعالیت آلکالین فسفاتاز و کراتین کیناز سرمی در موش‌های صحرائی ماده می‌باشد.

روش کار: این تحقیق، یک تحقیق تجربی- آزمایشگاهی بود. موش‌های صحرائی ماده نژاد ویستار به گروه‌های 7 سری شاهد، دریافت‌کننده دود قلیان، تحت بی‌حرکتی، دریافت‌کننده دود قلیان و بی‌حرکتی تقسیم شدند. دود تنباکو 10 بار طی دوره‌های 10 دقیقه‌ای و 5 دقیقه استراحت بینشان و بی‌حرکتی مزمن طی دو نوبت 2 ساعته روزانه انجام شد. پس از 7 هفته، نمونه‌های خونی تهیه و فعالیت آنزیم‌ها در سرم با اسپکتروفتومتری اندازه‌گیری شد. داده‌ها توسط آنالیز واریانس یک‌طرفه بین گروه‌ها مورد مقایسه قرار گرفتند.

یافته‌ها: فعالیت سرمی کراتین کیناز و آلکالین فسفاتاز در موش‌های تحت بی‌حرکتی دریافت‌کننده دود قلیان نسبت به گروه دریافت‌کننده دود قلیان یا گروه تحت بی‌حرکتی، به‌طور معناداری بیشتر بود (مقادیر p به ترتیب 012/0، 009/0، 047/0 و 046/0) که نشان‌دهنده اثر هم‌افزایی این دو عامل بر سطح آنزیم‌ها می‌باشد. علاوه بر این، فعالیت این آنزیم‌ها در موش‌های دریافت‌کننده دود قلیان نسبت به گروه تحت بی‌حرکتی بیشتر بود (مقادیر p به ترتیب برابر با 031/0 و 048/0).

نتیجه‌گیری: این تحقیق نشان داد که شیوع مصرف قلیان و بی‌حرکتی در ایران، خطری جدی برای سلامتی افراد محسوب می‌شود. ضرورت کنترل این عوامل و اطلاع‌رسانی علمی بیشتر در راستای تأمین سلامت افراد جامعه، امری اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.