مجله علوم پزشکی رازی

  زمینه و هدف : نتایج آزمایشگاهی به منظور تشخیص بیماری، پیگیری پیشرفت آن و نیز پاسخ به درمان استفاده می شود. لذا، ارائه نتایج صحیح و به موقع از اهداف اصلی آزمایشگاه‌ها می‌باشد. هدف از این مطالعه یافتن میزان و علل تاخیر در ارسال جواب آزمایش و نیز بررسی خطاهای بعد از آزمایش که بر صحت جواب آزمایش تاثیر می گذارند، بوده است.

  روش کار : این مطالعه توصیفی در بیمارستان مرکز طبی کودکان در سال 1387 در مورد بیماران سرپایی و بستری انجام شد. بدین منظور به مدت 3 ماه هر گونه شکایت بیمار، پزشک و یا بخش در مورد عدم دریافت به موقع جواب و یا اعتراض به صحت جواب آزمایش و نیز علت مشکل به وجود آمده در فرم‌های مخصوص ثبت شدند . اطلاعات به دست آمده پس از اتمام زمان لازم با کمک برنامه نرم افزاری SPSS.15 آنالیز و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. از آمار توصیفی مانند فراوانی، درصد و میانگین جهت بررسی میزان خطاها بر حسب متغییرهای مختلف و از آزمون های کای دو و فیشر برای بررسی ارتباط بین متغییرهای مستقل و وابسته استفاده شد.

  یافته‌ها : از مجموع 425 شکایت ثبت شده، 375 مورد مربوط به عدم دریافت به موقع جواب و 50 مورد عدم انطباق نتیجه آزمایش با بالین بیمار( شک به صحت جواب) بود. علل تاخیر در ارسال جواب آزمایش در 287 مورد ( (72%) و علل اعتراض به صحت جواب در 17 مورد ( (34%)در مرحله بعد از آزمایش ( (Postanalytical قرار داشت. وارد نشدن جواب در کامپیوتر 106 مورد( 37%)، مفقود شدن جواب 73 مورد ( 4/25%)، اشتباهات نوشتاری 65 مورد (6/22%)، نداشتن درخواست آزمایش 28 مورد(8/9%)و اشتباه در فایل کردن جواب 12 مورد

  (2/4%) از علل مشاهده شده، بودند. بخش های میکروبیولوژی، هماتولوژی و بیوشیمی آزمایشگاه به ترتیب با 2/28 ، 20 و 4/17 درصد بیشترین شکایات را داشته‌اند که مربوط به آزمایش‌های کشت ادرار، CBC و بیوشیمی بوده است. متوسط شکایت در هر ماه: 77 مورد (1 به 108 بیمار و 1 به 541 آزمایش) و درصد جواب‌هایی که به موقع آماده نشده بودند، 8/4 درصد بوده است. 

  نتیجه‌گیری: یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که علل بخش عمده‌ای از عواملی که منجر به عدم ارسال به موقع نتیجه آزمایش و ارسال جواب غیر‌صحیح می شود، در مرحله بعد از آزمایش قرار دارد. لازم است در کنار به کارگیری دستورالعمل‌های ارتقاء خدمات آزمایشگاهی موجود، برنامه‌های ثبت و پیگیری خطاها در جهت پیشگیری و کاهش آن‌ها و به ویژه نظارت و ارتقاء مداوم فرآیند جواب دهی مورد توجه بیشتری قرار گیرد. همچنین همکاری متقابل پزشکان و کادر پرستاری با آزمایشگاه نقش بسزایی در کاهش خطا دارد .