مجله علوم پزشکی رازی

  زمینه و هدف : هیپرکالمی یک اختلال شایع در مبتلایان به نارسایی کلیه بوده و به عنوان یک اورژانس در طب داخلی، از اهمیت حیاتی برخوردار است. از طرف دیگر، با توجه به غیر اختصاصی بودن علائم هیپرکالمی و وجود علائم مشابه در خود بیماری زمینه ای امکان بروز عوارض خطرناک هیپرکالمی در آنها وجود دارد که مهمترین این اثرات بر روی میوکارد ایجاد می شود. با توجه به عدم تکامل مکانیسم تطابق پتاسیم در مقابله با هیپرکالمی حاد و عدم سرعت کافی در ایجاد این تطابق در نارسایی حاد کلیه ( Acute Renal Failure ARF )، اثرات توکسیک هیپرکالمی بسیار سریع و در مقادیر پایین تر پتاسیم پلاسمایی رخ می دهد. هدف از این مطالعه مقایسه تغییرات الکتروکاردیوگرافیک ناشی از هیپرکالمی در بیماران مبتلا به نارسایی حاد کلیه و نارسایی مزمن کلیه تحت همودیالیز مزمن بود.

  روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه مقطعی تحلیلی است که بر روی بیماران بخشهای همودیالیز بیمارستانهای شهید هاشمی نژاد، شهدای هفتم تیر و حضرت رسول اکرم (ص) در طول مدت سا ل های 82 تا 83 انجام گرفت. در مجموع 138 بیمار مبتلا به نارسایی مزمن کلیه ( End Stage Renal Disease ESRD ) تحت دیالیز مزمن و 91 بیمار مبتلا به ARF بستری در بخش های مختلف بیمارستانی از نظر سطح سرمی الکترولیتها و تغییرات الکتروکاردیوگرافیک با استفاده از نرم افزار آماری SPSS v.11 و تست های آماری t-test و مجذور کای مورد مقایسه قرار گرفت.

  یافته ها : از دویست و بیست و نه نفر افراد مورد مطالعه، صد و سی و هشت نفر (60 درصد) مبتلا به ESRD تحت همودیالیز مزمن و 91 نفر (40 درصد) مبتلا به نارسایی حاد کلیه بودند. میانگین میزان پتاسیم سرم در مبتلایان به ARF و ESRD به ترتیب 2/1 ± 66/5 و 91/0 ± 77/5 میلی اکی والان در لیتر بود که تفاوت معنی داری نداشت. ( p=0.4 ) میانگین ارتفاع موج T ، موج R ، و نسبت T/R در بررسی الکتروکاردیوگرافیک بیماران ARF به ترتیب 4/2 ± 3/6 میلی متر، 1/2 ± 7/5 میلی مترو 9/0 ± 3/1 میلی‌متر ودر الکتروکاردیوگرافی ( ECG ) بیماران ESRD به ترتیب 2/2 ± 6 میلی متر، 3/2 ± 6/5 میلی مترو 78/0 ± 2/1 بود که اختلاف معنی داری مشاهده نشد. ( p value به ترتیب: 3/0، 8/0، 7/0). در افراد ARF و ESRD فراوانی peaked tall-T wave با شدت هیپرکالمی ارتباط معنی دار داشت.( P<0.001 ) در وجود هیپرکالمی و هیپوکلسمی هم زمان، شیوع peaked tall-T wave ، میانگین ارتفاع موج R و نیز نسبت T/R در دو گروه ARF و ESRD تفاوتی نداشت در حالی که در هیپرکالمی و هیپوناترمی هم زمان شیوع موج T بلند (peaked tall T-wave) و میانگین نسبت T/R در دو گروه ARF و ESRD تفاوت معنی دار داشت. . ( p value به ترتیب 01/0 و 05/0>)

  نتیجه‌گیری: هیپرکالمی شدید، هیپرکالمی در زمینه ARF و همراهی هیپرکالمی و هیپوناترمی احتمال بروز تغییرات قلبی ناشی از هیپرکالمی را افزایش می دهند. در نتیجه این دسته از بیماران دیالیزی نیازمند توجه و مراقبت بیشتری از نظر عوارض قلبی می باشند.