مجله علوم پزشکی رازی

    زمینه و هدف:�مولتیپل اسکلروز (MS) شایعترین بیماری التهابی سیستم عصبی مرکزی می‌باشد که در آن طی یک روند خودایمنی، غلاف میلینی فیبرهای عصبی از بین می‌رود. در این بیماری لنفوسیت‌های CD4+ T بویژه زیر گروه TH1 در تخریب بافت عصبی نقش مهمی ایفا می‌کنند.�با توجه به نقش احتمالی ویروس اپشتاین بار در اتیولوژی و پاتوژنز بیماری MS، هدف از این مطالعه بررسی ارتباط سطح آنتی‌بادیهای ضد ویروس اپشتاین بار (EBV) با تولید سایتوکاین‌های  TH1و TH2 می‌باشد.

روش بررسی: در 68 بیمار مبتلا به مولتیپل اسکلروز در مراحل مختلف بیماری و 20 نفر از افراد سالم بعد�از�گرفتن نمونه خون وریدی سطح آنتی‌بادیهای ضد EBNA-1 و VCA از ویروس  EBV به روش الایزا در پلاسما اندازه‌گیری گردید. سپس سلول‌های تک هسته‌ای خون محیطی (PBMC) به کمک فایکول جدا شد. PBMC به دست آمده پس از کشت، توسط PHA تحریک و سطح سایتوکاینهای IFN-γ، IL-12 و IL-4 در مایع رویی کشت سلول به روش الایزا تعیین گردید. تحلیل آماری داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS (version 16) صورت گرفت. جهت مقایسه مقادیر سایتوکاینها آزمون آماری پارامتریک t-test و برای مقایسه مقادیر EBNA-1 و VCA آزمون غیرپارامتریک Mann-Whitney بکار گرفته شد. همچنین برای بررسی ارتباط بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. 05/0P < معنی‌دار در�نظر گرفته شد.

یافته‌ها: میانگین سطح آنتی‌بادی‌های ضد EBNA-1 و VCA در بیماران مبتلا به MS نسبت به افراد سالم افزایش معنی‌داری داشت (به ترتیب ٠٤/٠=P و ٠٠١/٠=P). میانگین غلظت IFN-γ، IL-12 و IL-4 نیز در بیماران به طور معنی‌داری بیش از افراد سالم بود ( به ترتیب ٠٠١/٠=P‌، ٠٠٢/٠=P و ٠٠٥/٠=P). همچنین نسبت سایتوکاین‌های IL-4/ IFN-γو IL-4/ IL-12 در بیماران بیش از افراد سالم بود ولی این افزایش معنی‌دار نبود (٠٥/٠P>). بین سطح آنتی‌بادی‌های ضد EBNA-1 و VCA با تولید IL-12 ارتباط معنی‌داری وجود داشت (به ترتیبP ٠٢/٠=٢٧/٠‌= و ٠٤/٠=P، ٢٥/٠=r). در حالیکه ارتباطی میان افزایش سطح آنتی‌بادی‌های ضد اپشتاین بار ویروس با تولید سایتوکاین‌های IFN-γ و IL-4 در بیماران مشاهده نشد.

نتیجه‌گیری: با توجه به ارتباط معنی‌دار بین سطح آنتی‌بادی‌های ضد ویروس اپشتاین بار با تولید IL-12 در بیماران مبتلا به MS و نقش این سایتوکاین در هدایت پاسخ‌های ایمنی به سمت التهاب و سلول‌های TH1، این یافته‌ها پیشنهاد می‌کند که ویروس اپشتاین بار می‌تواند نقش مهمی در اتیولوژی بیماری MS ایفا کند.