Shojaaddini Ardakani T, farmani M, hojjati S, marvasti nia G, Shojaaldini Ardakani H. Evaluation of the effect of stress caused by Covid 19 pandemic on the mental health of children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) after pandemic: Consequences and strategies (commentary). RJMS 2023; 30 (6)
URL:
http://rjms.iums.ac.ir/article-1-7081-fa.html
شجاع الدینی اردکانی طیبه، فرمانی مینا، حجتی سارا، مروستی نیا غزال، شجاع الدینی اردکانی حسین. بررسی تاثیر استرس ناشی از پاندمی کووید 19 ، بر کودکان دارای کاستی توجه و بیش فعالی (ADHD) در دوره پساکرونا : پیامدها و راهکارها( نامه به سر دبیر ). مجله علوم پزشکی رازی. 1402; 30 (6)
URL: http://rjms.iums.ac.ir/article-1-7081-fa.html
دانشگاه ازاد اسلامی واحد میبد ، ghazalmr23@gmail.com
چکیده: (618 مشاهده)
در پایان سال 2019 ، بیماری کووید، جهان را در یک معزل بهداشتی فرو برد. این بیماری با علایمی چون تب، سرفه، گلودرد، آبریزش بینی موجب درگیری سیستم تنفسی و گوارشی ؛ اعمال شرایط قرنطینه و محدودیت های خانگی شد (1) مطالعه چوبداری و همکاران(2020) نشان داد که، کودکان در زمان پاندمی کووید، احساس ترس و اضطراب بیشتر، کاهش اشتها، انزوای جسمی و روانی به دلیل قرنطینه و بسته شدن مدرسه، افزایش مشکلات هیجانی، افزایش حواس پرتی و تحریک پذیری را تجربه می کنند(2). کودکان مبتلا به ADHD، همواره مسائلی را برای خود و خانواده به همراه دارند. این کودکان به دلیل داشتن رفتار های تکانش گر، نسبت به کودکان عادی، تعارض های خانوادگی بیشتر و همچنین، شانس بیشتری؛ جهت ابتلا به اختلالات روانی را دارند. این کودکان در تعامل با والدین نیز دچار مشکل هستند؛ درنتیجه، از سوی والدین تحت تنبیه جسمانی و پرخاشگری قرار می گیرند. بدرفتاری کودکان هم متقابلا موجب تخریب روابط بین فردی آنان میشود و والدین به ویژه مادرانشان، در معرض ابتلا به اختلالات روانی از جمله افسردگی، استرس، اضطراب، کم شدن حس دلبستگی به فرزند و عدم ارتباط مناسب خواهند بود. نیازهای خاص این دسته از کودکان، والدین را در شرایط تحت فشار قرار داده و محیط خانواده هم برای والدین و هم کودک پر تنش میشود (3). شرایط سابق حاکم بر کشور، ناشی از پاندمی کووید موارد فوق را تشدید کرد و لازم بوده وهست که راهکارهایی جهت مدیریت بحران به شیوه پیشگیرانه –درمانی به ویژه در خانواده های دارای کودکان بیش فعال اتخاذ گردد. در این خصوص ابتدا لازم است به خانواده ها برای مقابله با اضطراب کودکان آموزش داده شود؛ محیط خانه بی خطر، امن، آشنا، ثابت و قابل اعتماد باشد؛ اجازه مشاهده برنامه های تلویزیونی که باعث ترس و نگرانی در کودک می شوند داده نشود؛ والدین فرصت بیشتری را با آرامش کنار کودک در نظر بگیرند؛ از کودک بخواهند در مورد نگرانی هایش توضیح دهد؛ بدون ابراز انتقاد و عیب جویی به حرفهای کودک خود گوش کنند؛ عزت نفس را در کودک خود افزایش دهند؛ کودک را تشویق و به او محبت کنند؛ سعی کنند فرزند خود را در فعالیت هایی که موفقیت آنان را در پی دارد شرکت دهند؛ از تشویق مثبت و پاداش به جای تنبیه استفاده کنند؛ فعالیت بدنی و ورزش را در آنان تشویق کنند و نحوه درخواست درست از کودک ( ساده بودن- تشویق کلامی و غیر کلامی درحین انجام درخواست و پیگیری انجام درخواست کردن را یاد بگیرند و به کودک خود یاد دهند(4). بازی درمانی، از دیگر راهکارهای عملی است که موجب پاکسازی هیجانی و کم کردن ناآرامیها و همچنین ابراز عواطف و احساسات میشود. از طریق بازی، کودک توانایی رعایت کردن نوبت، تغییر پذیری و سازگاری، همیاری و نظردادن را میآموزد(5). تاثیر موسیقی بر کاهش نشانگان در کودکان ADHD از دیگر موارد پیشگیرانه و درمانی در دسترس است. موسیقی با اثر بر روی هسته عصبی اکومبنس، باعث افزایش دوپامین شده و از طرفی عملکرد نوروشیمیایی، اتونومیک مغز و انعطاف پذیری سیناپس ها را تغییر داده و باعث افزایش سروتونین میشود(6). این دو هورمون، می توانند در افزایش احساس رضایت از خود و کاهش اضطراب در کوکان مبتلا نقش داشته باشند. یوگا یک روش درمانی بدون عارضه است که در کوتاه مدت؛ تاثیر بسیاری روی عملکرد کودک میگذارد. یوگا شامل سه قسمت وضعیت بدنی خاص، تنفس منظم و مدیتیشن می باشد. مدیتیشن بر روی قشر پیش پیشانی (فرونتال)، نیمکره راست، شکنج کمربندی (سینگولیت) و عقده های پایه اثر میگذارد و موجب افزایش فعالیت مراکز فوق میشود. مناطق مغزی که در بیش فعالی دچار اختلال شده اند، مشابه مناطقی هستند که در یوگا نحت تاثیر قرار می گیرند؛ بنابراین، یوگا می تواند به کاهش علایم این دسته از کودکان کمک کند (7). شن بازی از دیگر راهکارها است که کودک، با یک جعبه شن یا سینی شن ؛ اشکال ذهنی خود را ترسیم میکند. در این فعالیت کودک با به نمایش گذاشتن توانایی های خود احساس قدرت میکند و هیجان خود را تخلیه میکند که باعث کاهش رفتار تکانش گرایانه میشود. شن بازی و ترسیم نقش با شن، انرژی روانی کودک را فعال میکند و حرکت دادن شن؛ باعث از بین رفتن احساسات منفی میشود؛ همچنین نیمکره راست مغز را فعال میکند و باعث افزایش قدرت تجسم، خیال پردازی، تخیل و احساسات میشود (8). در نقاشی درمانی با استفاده از رنگ ها و خطوط ، کودک ، احساسات و نیاز های خود را به گونه ای که دوست دارد بیان میکند. کودک با نقاشی کشیدن؛ احساسات خود را رها می کند و باعث کاهش اضطراب و تنش در کودک می شود (9). قصه گویی برای کودک موجب میشود که بتواند اندیشهها و خیالات ذهنی خود را تخلیه کند. این فرآیند سبب بهبود ارتباطات کودک می شود و از طرفی چون کودک باید از شنیدن قصه، سوالات مرتبط را جواب دهد یاد میگیرد که دقت خود را بالا ببرد. قصه گویی روی بهبود اختلال بیش فعالی نقص توجه، اثر مثبت دارد (10). تمامی روش های فوق، در شرایط قرنطینه و پساقرنطینه قابلیت اجرایی شدند دارند و والدین می توانند در بهبود بیماری کودکان به طور موثری دخیل باشند و تاثیرات مخرب ناشی از استرس پاندمی کووید را کاهش دهند.
نتیجه گیری:
توجه ناکافی به کودکان مبتلا به کاستی توجه و بیش فعالی در دوره پساکرونا ، با پیامد های مخرب فردی- اجتماعی- شغلی- زناشویی و... در دوره نوجوانی و بزرگسالی همراه خواهد بود . بنابراین لازم است که والدین از روش های ساده ای که می تواند به بهبود مسایل مربوط به اختلالات رفتاری کودکان کمک کند، آگاه باشند. با توجه به نامشخص بودن تاثیرات دوره قرنطینه، لازم است تا متخصصین حوزه سلامت زنان و کودکان، مسوولین محترم مراکز بهداشتی درمانی و مراقبت کنندگان بهداشتی به بررسی وضعیت سلامت روان والدین و کودکان مبتلا به ADHD بپردازند؛ سپس با آموزش های مناسب، با هدف پیشگیری و درمان به بهبود وضعیت سلامت روانی گروه هدف ( والد و کودک) در دوره پساکرونا کمک کنند. پیشنهاد میشود با حداکثر استفاده از فضای مجازی و رسانه ملی، به آموزش عموم مردم با تاکید بر گروه کودکان مبتلا به کاستی توجه و بیش فعالی اقدام گردد.
نوع مطالعه:
مروري |
موضوع مقاله:
روانشناسی بالینی