زمینه و هدف: سیستم ایمنی، توانایی پاسخ به بسیاری از تومورها را داراست، علاوه بر این، سایتوکین‌هایی نظیر اینترلوکین 12(Interleukin IL-12) و اینترفرون گاما(IFN-γ=Interferon) در ایمنی تومورها شرکت دارند و دارای اثرات ضدتوموری موثری می‌باشند. IL-12 سبب تمایز سلولهای TH1 و تولید IFN-γمی‌گردد. IFN-γ نیز بر تولید IL-12 از سلولهای فاگوسیتی می‌‌افزاید، بعلاوه در ایجاد پاسخ‌های ایمنی سلولی نقش مهمی دارد. در این مطالعه مقادیر سرمی IL-12 و IFN-γ و درصد سلولهای تولید کننده IFN-γ [لنفوسیت‌های CD4+ و CD8+ و سلولهای NK(Natural Killer cells)] در مبتلایان به سرطان پستان غیرمتاستاتیک و متاستاتیک و افراد بظاهر سالم، به منظور یافتن ارتباط مقادیر آنها با بروز بیماری و گسترش آن، بررسی و مقایسه شده است، علاوه بر این، با شمارش سلولهای تولید کننده این سایتوکین‌ها مشخص شد که تغییر احتمالی در مقادیر سایتوکین، مربوط به تغییر در تعداد این سلولها است یا عملکرد آنها تحت تاثیر بوده است. روش بررسی: از 50 بیمار مبتلا به سرطان پستان قبل از درمان که به بیمارستان‌های دکتر شریعتی و دی مراجعه کرده بودند، بعد از تکمیل فرمهای اطلاعاتی، نمونه‌گیری شد و نمونه‌های خون تام و سرم برای انجام آزمایشات به گروه ایمونولوژی منتقل گردید. بیماران براساس Stage بیماری به دو گروه غیرمتاستاتیک(Stage I, II) شامل 30 بیمار و متاستاتیک(Stage III, IV) شامل 20 بیمار تقسیم شدند، همچنین 26 فرد بظاهر سالم به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. مقادیر سرمی سایتوکین‌ها، به روش الایزا و درصد سلولها، به روش فلوسایتومتری و به کمک آنتی‌بادی‌های دو رنگی بر ضد شاخص‌های CD4/CD8 و CD56+CD3/CD16 تعیین شد. نوع مطالعه، توصیفی از نوع مقطعی مقایسه‌ای است. نتایج یافته‌های پارامتریک، با آزمون One way Anova و یافته‌های غیرپارامتریک، با آزمون Mann whitney و kruskal wallis مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: مقادیر سرمی اینترلوکین 12 در گروه متاستاتیک در مقایسه با گروه کنترل افزایش معنی‌داری نشان داد(017/0=P) و مقادیر اینترفرون گاما در بیماران، در همان محدوده گروه کنترل بود. درصد لنفوسیت‌های CD4+ خون محیطی در بیماران گروه غیرمتاستاتیک و متاستاتیک در مقایسه با گروه کنترل کاهش معنی‌داری داشت(به ترتیب P برابر 022/0 و 037/0) ولی درصد لنفوسیت‌های CD8+ و سلولهای NK تفاوت معنی‌داری نداشت. نتیجه‌گیری: این نتایج نشان می‌دهد که با وجود کاهش درصد لنفوسیت‌های CD4+ در بیماران، به علت فعال شدن سیستم هومئوستاز جبرانی و افزایش مقادیر IL-12، در مقادیر IFN-γ تغییری ایجاد نشده بود، لذا به نظر می‌رسد که افزایش مقادیر سرمی IL-12 با پیشرفت بیماری مرتبط باشد ولی مقادیر سرمی IFN-γ در پیشرفت بیماری تاثیر قابل توجهی نداشته باشد. پاسخ ایمنی سلولی در این بیماران در مقایسه با افراد بظاهر سالم، اختلال و نقص مهمی را نشان نداد.