زمینه و هدف: اخیراً موضوع سازگاری­های ناشی از فعالیت ورزشی بر شاخص­های قلبی و عروقی و همچنین مدت زمان ماندگاری سازگاری‌های مثبت ناشی از آن در دوره بی­تمرینی برای فیزیولوژیست­های ورزشی جالب­توجه است. هدف از پژوهش حاضر اثرات 12 هفته تمرینات هوازی با شدت متوسط و 5 ماه دوره بی­تمرینی بر بیومارکرهای قلبی­عروقی کلسیم، فسفر، هورمون پاراتیروئید و ویتامین D در زنان یائسه غیرفعال بود.
روش کار: در این مطالعه نیمه­تجربی، 24زن یائسه کم­تحرک داوطلب و واجد شرایط با میانگین سنی 53 سال و شاخص­توده­بدن 29 کیلوگرم­برمترمربع شرکت کرده و سپس به صورت تصادفی در دو گروه تمرین(12زن) و کنترل(12زن) قرار گرفتند. گروه تمرین (12/هفته، 3جلسه/هفته، 60-50دقیقه/جلسه، 70-65% حداکثر ضربان قلب تمرین) را اجرا کردند و سپس به مدت 5 ماه دیگر نیز بی­تمرین ماندند. گروه کنترل نیز سطح فعالیت جسمانی روزانه خود را به مدت 8 ماه حفظ کردند. از گروه تمرین و کنترل در حالت پایه، بعد از 12 هفته مداخله تمرینی و 5 ماه پس از دوره بی­تمرینی نمونه خون برای ارزیابی سطوح سرمی گرفته شد. داده­ها با آمار توصیفی و استنباطی(آزمون مانوا) در سطح معناداری (05/0≥p) بوسیله نرم­افزار اس­پی­اس­اس نسخه 23 تجزیه و تحلیل شد.
یافته­ ها: نتایج بین گروهی نشان داد که هورمون پاراتیروئید تنها پس از 12 هفته مداخله تمرینی افزایش معناداری یافت (05/0≥p)، اما بین کلسیم، فسفر و ویتامین D گروه تمرین در مقایسه با گروه کنترل پس از 12 هفته مداخله تمرینی و همچنین پس از 5 ماه بی­تمرینی تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0<p).
نتیجه­ گیری: نتایج بیانگر آن است که 12 هفته تمرینات هوازی با شدت متوسط 65 الی 70 درصد حداکثر ضربان قلب تمرین سطوح سرمی هورمون پاراتیرویید (احتمالا با اثرات مستقیم آن بر دستگاه قلبی عروقی) را افزایش داد، بطوریکه برخی از سازگاری­های مثبت ناشی از فعالیت ورزشی از جمله افزایش سطوح سرمی ویتامین D در زنان یائسه غیرفعال حتی پس از 5 ماه دوره بی­تمرینی نیز حفظ شده بود.