مجله علوم پزشکی رازی

    ویتامین D نقش کلیدی در متابولیسم کلسیم و فسفر بعهده دارد. همچنین عامل مهمی در رشد و استحکام استخوان و دندانها بشمار می‌رود. بمنظور بررسی وضعیت ویتامین D در زنان یائسه و ارتباط آن با میزان تراکم استخوان و سطـــح ادراری هیدروکسی پرولین، عیار سرمی 25- هیدروکسی ویتامین ₃ D ، تراکم استخوان و هیدروکسی پرولیـــن تام ادرار در 85 نفر از زنان یائســـه (محدوده سنی 67-49 سال) تعیین گردید و رابطه بیـــــن آنها مورد بررســی قرار گرفـــت. بیماران واجـــد شرایـــط از میان مراجعیـــن به مرکـــز سنجـــش تراکـــــم استخوان بیمارستان لقمان حکیـــم انتخاب شدنــــد. اندازه‌گیری عیار سرمـی 25- هیدروکسـی ویتامیـــن ₃ D و نیــــز سطح ادراری هیدروکســــی پرولیـــن بترتیـــب با استفاده از روشهای HPLC ( High Performance Liquid Chromatography ) و اسپکتروفتومتری ـ برای اولین بار در ایران ـ انجام پذیرفت. میزان تراکم استخوان نیز با روش Dual Energy X-ray Absorptiometry در نواحی ستون فقرات کمری و استخوان ران ارزیابی شد.

دامنه عیار 25- هیدروکسی ₃ D سرم بین ng/ml 0/64-8/3 (میانگین و انحراف معیار ng/ml 4/11 ± 3/17) بود. 38% از زنان مورد بررسی دچار کمبود ویتامین D (کمتر از ng/ml 12) بودند. در اندازه‌گیری تراکم استخوان ستون فقرات ( L2-L4 )، 34% از بیماران دارای تراکم استخوانی نرمال، 39% موارد دچار استئوپنی و 27% آنان دچار استئوپوروز بودند. در اندازه‌گیری تراکم استخوان ران (تراکم تام)، 6/50% موارد نرمال، 47%موارد دچار استئوپنی و 3/2% بیماران دچار استئوپوروز بودند. نسبت عیار هیدروکسی پرولین به کراتینین ادرار بعنوان شاخص هیدروکسی پرولین بکار گرفته شد و دامنه آن بین mmol / µ mol 0/51-5/3 (میانگین و انحراف معیار mmol / µ mol 8/8 ± 8/14) بود. رابطه معنی‌داری بین سطح سرمی 25- هیدروکسی ویتامین ₃ D و میزان تراکم استخوان ستون فقرات مشاهده شد(05/0 < ‍ P و 21/0= r )، لیکن رابطه معنی‌داری با میزان تراکم استخوان ران بدست نیامد. میزان هیدروکسی پرولین ادرار هیچگونه رابطه معنی‌داری با سطح سرمی 25- هیدروکسی ویتامین ₃ D و همچنین میزان تراکم استخوان ستون فقرات و ران نداشت.